|
Opracowania / Projekty \ Pomniki i tablice w Krakowie \ Straty szkolnictwa1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 z 835
201.
Pomnik poległych i pomordowanych mieszkańców Ludwinowa
ul. Konopnickiej, k. kaplicy
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia:
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 295
|
DO GÓRY ID: 12615 A:
|
|
202.
Obelisk upamiętniający Polaków straconych 20 października 1943
ul. Grottgera, przy os. „Modrzejówka”
Autor:
Autor projektu modernizacji otoczenia: inż. Kornecki
Inicjator:
Inicjator modernizacji: Dzielnicowe Koło ZBoWiD
Fundator:
Wymiary: obelisk wys. 200 cm
Materiał: głaz granit
Data odsłonięcia: 4 sierpnia 1946; modernizacja i uporządkowanie otoczenia 1980.
Inskrypcja: Miejsce uświęcone / męczeńską krwią / Polaków walczących / o wolność // Tu dnia 20 października / hitlerowcy rozstrzelali / 20 Polaków
Uwagi: Miejsce śmierci polskich zakładników zamordowanych w odwecie za zlikwidowanie pracownika Arbeitsamtu. Ustalono nazwiska dwóch ofiar: Tadeusz Fornal i Tomasz Marszałek. W miejscu egzekucji, nad symboliczną mogiłą, stoi drewniany krzyż.
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; „Dziennik Polski” 1946, nr 186, s. 6; „Dziennik Polski” 1946, nr 302, s. 6; „Dziennik Polski” 1956 nr 186; Gąsiorowski, Kuler, s. 219; kartoteki MHmK.
|
DO GÓRY ID: 12616 A:
|
|
203.
Obelisk pamięci straconych 28 października 1943
ul. Szeroka, plac przed Muzeum Historycznym m. Krakowa
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: granit
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Na tym miejscu / dnia 28 X 1943 roku / rozstrzelali / hitlerowcy / 30 Polaków
Uwagi: 28 października 1943 roku przed starą bożnicą żydowską hitlerowcy zamordowali trzydziestu Polaków, skazańców z więzienia przy ul. Montelupich. Przed egzekucją plac opróżniono. Egzekucję wykonano w odwecie za zastrzelenie z wyroku Sądu Specjalnego kilku szczególnie niebezpiecznych Niemców (m.in. kierownika Arbeitsamtu Eberhardta Godana, urzędnika pocztowego Weigla i konfidentki Gestapo). Zwłoki wywieziono do obozu w Płaszowie, gdzie zostały skremowane. Miejsce pochówku prochów pozostaje nieznane.
Nazwiska rozstrzelanych: Tadeusz Anioł – Zagórski, Franciszek Baraniuk „Schulze” (Szare Szeregi, „Alicja”), Adam Doraszczak (Dorowczak?), Zdzisław Dółka „Żelazny”, Emil Dziedzic, Feliks Gajewski, Józef Gawęda, Piotr Grudzicki (Grudziecki?), Tadeusz Homa, Arkadiusz Jaguś „Mefisto” (Szare Szeregi, „Alicja”), Feliks Jener, Henryk Jurkiewicz, Stanisław Kaczyński, Mieczysław Kossek (Szare Szeregi, „Alicja”), Józef Krawczyk, Władysław Kurta-Gukański, Stanisław Miedzik, Roman Pasternak, Zdzisław Pasternak, Franciszek Podsiadło, Mieczysław Sroka, Wincenty Strzemiński, Eugeniusz Stuś „Szatan”, Władysław Szczurek(Szare Szeregi, „Alicja”), Mieczysław Szczucki, Józef Ścisło, Władysław Toluczek, Zbigniew Wojakowski, Roman Zaręba; Gąsiorowski i Kuler podają nast. nazwiska ofiar: Baraniuk Franciszek, Czerny Władysław, Dąbrowski Bolesław, Glogin Marian, Jaguś Arkadiusz, Karaś Bogdan Wacław, Kossek Mieczysław, Krawczyk Józef, Kuś Eugeniusz, Szczurek Władysław.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci; Idem, W okupowanym Krakowie, s. 103; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 360; „Dziennik Polski” 1946, nr 295, s. 8; Gąsiorowski, Kuler, s. 186; MHmK, kartoteki; C. Skrobecki, Podgórski pluton Szarych Szeregów „Alicja”; A. Legutko Ołownia, Krakowski Kazimierz, s. 110.
|
DO GÓRY ID: 12617 A:
|
|
204.
Obelisk upamiętniający straconych 29 października 1943
ul. Prądnicka (k. wiaduktu kolejowego, przed nasypem po stronie pn.)
Autor:
Inicjator:
Fundator: Pracownicy Szpitala im. Gabriela Narutowicza, instytucje i mieszkańcy Dzielnicy XVII
Wymiary: wys. 100 cm
Materiał: głaz granit, postument beton, ogrodzenie metal
Data odsłonięcia: 28 października 1945 29?? (Kupracz); obecnie obiekt po renowacji;
Inskrypcja: dnia 29.X.1943 / na miejscu tym / niemiecki barbarzyńca / rozstrzelał 10 Polaków / na wieczną pamięć / poległym a hańbę / mordercom kamień / ten położyli / pracownicy Szpitala im. G. Narutowicza, instytucje i mieszkańcy Dzielnicy XVII / Kraków dnia 29.X.1945
Uwagi: obelisk upamiętnia 10 Polaków zamordowanych 28 października w odwecie za stracenie z wyroku sądu podziemnego kierownika technicznego Szpitala im. Gabriela Narutowicza, członka NSDAP. Egzekucja odbyła się na skarpie od strony szpitala. Zostali straceni: dr Leon Oblakiewicz (Obakiewicz?), Krzyżanowski, Andruśkiewicz, Dydko, Tadeusz Kucharski, Bogusław Piórko, Tadeusz Kucharski, ur. 03.02.1921 Zalas (Kupracz), Nieznani.
Podczas budowy estakady w r. 1973 pomnik został przesunięty, zmieniło się bowiem ukształtowanie terenu.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; J. Kupracz, Miejsce straceń przy ul. Prądnickiej (skarpa toru kolejowego przy wiadukcie), „W Marszu 1939-1945”, s. 35-36; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 362; Dąbrowa Kostka S. W okupowanym Krakowie; „Dziennik Polski” 1945 nr 263; „Dziennik Polski” 1946 nr 302; Dokumentacja… t. III; Gąsiorowski, Kuler, s. 241; kartoteki MHmK.
|
DO GÓRY ID: 12618 A:
|
|
205.
Tablica pamięci straconych 28 lipca 1943
ul. Królowej Jadwigi 78, ściana Szkoły Podstawowej nr 32
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1979, po konserwacji 6 stycznia 2002
Inskrypcja: W tym miejscu w nocy poprzedza / jącej dzień 28.VII.1943 pamiętny / krwawą pacyfikacją / Zwierzyńca, Woli Justowskiej / i Przegorzał / żołdacy hitlerowscy zebrali / mieszkańców Zwierzyńca poczym / 24 patriotów głÓwnie robotni / ków rozstrzelali, a wielu innych / zesłali do obozów zagłady
Uwagi: w nocy z 27 na 28 sierpnia 1943 r. aresztowano niemal 100 mieszkańców Woli Justowskiej, Przegorzał, Zwierzyńca, Bielan, Zakamycza i Chełma; 24 zostało wyrokiem sądu doraźnego, urzędującego w budynku szkoły podstawowej przy ul. Królowej Jadwigi, skazanych na śmierć; 21 osób stracono w zbiorowej egzekucji, ok. 80 wysłano do Płaszowa, stamtąd do Auschwitz, gdzie kolejnych troje zginęło w komorach gazowych. Ciała, ekshumowane 28 czerwca 1945 r., złożone zostały na cmentarzu Salwatorskim. Rozstrzelani zostali: Angelus Zygmunt ur. 13 maja 1917; Domagała Stefania ur. 8 lutego 1906; Dumowa Irena ur. 17 października 1910; Fryszowa Regina ur. 1897; Gaudyn Stefan ur. 1916; Jakubowski Cezary ur. 1868; Jendrosz Zygmunt ur. 1918; Lelito Jan ur. 27 lutego 1920; Lelito Stanisław ur. 3 października 1922; Lis Stefan ur. 1911; Malik Adam ur. 1910; Porębski Edward ur. 4 lipca 1913; Rybakowa Róża ur. 1893; Słabik Bronisław ur. 4 września 1912; Solmanowa Jadwiga ur. 1878; Stramek Józef ur. 11 lutego 1920; Wiewiór Bruno ur. 1898; Wójcik Bolesław ur. 15 maja 1898; Zdziech Anna ur. 13 kwietnia 1914; Zielińska Ludwika ur. 1877; Zielińska Maria ur. 1920
Bibliografia: S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci , s. 129-131; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; „Wola Justowska” w: W Marszu 1978; (Chyl) Tablica upamiętniająca ofiary pacyfikacji Woli Justowskiej. W godniejsze miejsce, „Gazeta Krakowska”, 7 stycznia 2002; (SIE), Tablica na murach szkoły upamiętnia ofiary pacyfikacji, „Dziennik Polski”, 7 stycznia 2002; Gąsiorowski, Kuler, s. 225, 226; kartoteki MHmK.
|
DO GÓRY ID: 12619 A:
|
|
206.
Tablica upamiętniająca rozstrzelanych Polaków
ul. Dunin-Wąsowicza 20 (d. Smoleńsk 44/46), fasada kamienicy przy bramie
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 100 cm
Materiał: kamień sztuczny
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Chwała pamięci ofiar / barbarzyńców hitlerowskich / Miejsce pamięci / męczeństwa Polaków / w latach 1939-1945 // Tu w dniu 21.X.1943 hitlerowcy / rozstrzelali 12 Polaków / więźniów Montelupich = = ZBoWiD
Uwagi: 21 października 1943 przy ul. Dunin-Wąsowicza hitlerowcy rozstrzelali dwunastu Polaków, więźniów z Montelupich. Egzekucja została wykonana w odwecie za zabicie przez organizację konspiracyjną m.in. inż. Konrada Gostyńskiego, dyrektora Państwowej Szkoły Przemysłowej w Krakowie, gestapowskiego konfidenta. Miejsce pochowania ofiar jest nieznane.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 362; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci, s. 156; Tenże, W okupowanym Krakowie, s. 103; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; Gąsiorowski, Kuler, s. 244.
|
DO GÓRY ID: 12620 A:
|
|
207.
Tablica pamięci straconych 20 listopada 1943
ul. Wielicka, kapliczka Boga Ojca (latarnia umarłych) k. starego cmentarza Podgórskiego
Autor:
Autor inskrypcji:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary tablicy: 50 cm x 80 cm
Materiał: tablica marmur
Inskrypcja: miejsce / pamiętnego / męczeństwa / Polaków / rozstrzelanych / przez Niemców / 20.XI.1943
Uwagi: Egzekucja została wykonana w odwecie za zlikwidowanie dozorcy więzienia św. Michała – L. Nowaka, konfidenta Gestapo. Wg list niemieckich śmierć ponieśli: Józef Apostoluk, Józef Danek, Józef Gaura, Adam Kalicki, Aleksander Kluska, Bolesław Kopczyński, Bronisław Kuźma, Marian Sieprawski, Marian Wojtal, Wacław Zabielski.
Dąbrowa-Kostka ( Hitlerowskie afisze śmierci, s. 171) cytuje obwieszczenia: „egzekucja zakładników 16 listopada przy przystanku kolejowym w Bieńczycach, za zamach na policjanta niemieckiej straży kolejowej Sorysa, dokonany 15 listopada 1943”; nazwiska jw.; tamże, s. 175: „za skrytobójcze zamordowanie pracującego w niemieckiej służbie dozorcy więziennego Nowaka w Krakowie dnia 18 XI 1943 r. rozstrzelano dzisiaj w trybie doraźnym dziesięciu Polaków podanych w moim obwieszczeniu z dnia 16 XI 1943, którzy byli przedłożeni do ułaskawienia…”
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 151; Czapczyńska, Dokumentacja, t. III; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci, s. 171, 175; GKBZPNP Ankieta Sądów Grodzkich 9/194; MHmK, kartoteka więźniów krakowskiego Gestapo; Gąsiorowski, Kuler, s. 309; Kluska, Różycki, Monografia.
|
DO GÓRY ID: 12621 A:
208.
Symboliczny nagrobek więźniów Montelupich straconych 29 stycznia 1944
ul. Kocmyrzowska 23 (k. dawnego toru kolejowego, przy ogrodzeniu posesji)
Autor
Inicjator:
Fundator:
Materiał: kopiec ziemny, krzyż żelazny, ogrodzenie: rury stalowe
Inskrypcja: pamięci / osiemdziesięciu patriotów polskich / rozstrzelanych w Grębałowie przez / faszystów hitlerowskich w dniu / 29 stycznia 1944 załoga Huty im. Lenina
Uwagi: symboliczny nagrobek osiemdziesięciu więźniów Montelupich straconych w tym miejscu 29 stycznia 1944 r. w odwecie za wysadzenie przez AK dwóch pociągów.
Bibliografia: S. Pater, Nad ujściem Dłubni do Wisły, s. 28-29.
|
DO GÓRY ID: 12622 A:
209.
Symboliczny nagrobek dziesięciu więźniów Montelupich straconych 13 listopada 1943
niedaleko stacji Bieńczyce, nieopodal ul. Kocmyrzowskiej
Autor projektu: Tadeusz Zalewiński
Autor inskrypcji:
Inicjator: Członkowie Koła ZBoWiD przy Zakładach Tytoniowych w Czyżynach
Fundator: Załoga Huty im. Lenina; Wykonanie: członkowie Koła ZBoWiD przy Zakładach Tytoniowych w Czyżynach
Wymiary: 200 cm x 150 cm
Materiał: postument cegła, krzyż żelazo, ogrodzenie: rury stalowe; materiały dostarczyły Krakowskie Zakłady Betoniarskie i Żelbetonowe Czyżyny-Łęg
Bibliografia: S. Pater, Nad ujściem Dłubni do Wisły, s. 88-29.
|
DO GÓRY ID: 12623 A:
210.
Symboliczny nagrobek pamięci czterdziestu rozstrzelanych 27 maja 1944
ul. Lubicz 27, róg Botanicznej
Autor: Jerzy Napieracz
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia: 1994
Inskrypcja pionowa: [znak Polski Walczącej] Miejsce / uświęcone / męczeńską krwią / 40 Polaków / rozstrzelanych / przez okupanta / hitlerowskiego / 27 maja 1944 r. / cześć / ich pamięci
Inskrypcja 2 [wpisana w krzyż harcerski, w bocznych ramionach czu = waj]:dnia 27 maja 1944 r. / Niemcy rozstrzelali / na tym miejscu 40 Polaków / cześć ich pamięci // Fundacja XI Druż. Harc.
Uwagi: W dniu 27 maja 1944 pod murem, na zabudowanej obecnie parceli Niemcy dokonali publicznej egzekucji przez rozstrzelanie czterdziestu Polaków, więźniów przywiezionych z ul. Montelupich, w odwecie za zastrzelenie na ul. Lubicz dwóch niemieckich policjantów (Schönwalda i Hoffa), którzy w dniu 26 maja usiłowali zatrzymać żołnierzy krakowskiego Kedywu AK działających w akcji mającej na celu odbicie płk. Józefa Spychalskiego „Lutego”. Więźniowie mieli związane drutem ręce i zagipsowane usta. Ciała ofiar wywieziono w nieznane miejsce. Nazwiska ofiar figurują na „afiszu śmierci” z dn. 28 maja 1944. Wstrząsającą pisemną relację z miejsca kaźni bezpośrednio po egzekucji sporządziła Zofia Brunarska „Safonka”.
Ciesielski Michał z Krakowa; Gawęda Wincenty z Sułkowic; Gillert Jan z Krakowa; Gradziński Adam z Krakowa; Grzyb Stanisław z Krakowa; Grzybek Stanisław z Zawady; Heil Edward; Hołuj Jan z Myślenic; Hołuj Zbigniew; Hörner-Roithberg Eugeniusz z Koźmic Wielkich; Horniew Gregory; Jamrosz Bolesław ze Skawiny; Jarząbek Wojciech z Zawady; Jerzykiewicz Alfred z Myślenic; Jura Dominik z Krakowa; Kolanko Eugeniusz z Krakowa; Kozłowski Jan z Luborzycy; Książek Zygfryd z Krakowa; Lepoj Władysław ze Staniątek; Leśniak Jan z Krakowa; Makowski Bronisław; Marzec Piotr z Luborzycy; Michalski Stefan z Krakowa; Mucha Jan z Myślenic; Piotrowski Władysław z Krakowa; Połeć Zbigniew z Krakowa; Rembowski Zygmunt z Proszowic; Sala Stanisław z Sułkowic; Sala Władysław z Sułkowic (informacja niepewna) ; Słowik Kazimierz z Krakowa; Starczewski Augustyn z Krakowa; Stefański Kasper z Luborzycy; Straszewski Henryk z Krakowa; Sułek Władysław z Krakowa; Szczygieł Jan z Krakowa; Szewczyk Leopold z Krakowa; Szywała Zygfryd z Krakowa; Tochowicz Ryszard ze Słomnik; Trawiński Józef z Krakowa; Wójcikiewicz Karol z Krakowa; Wygona Czesław z Myślenic; Wygona Julian z Myślenic (?)
Bibliografia: Z. Brunarska „Safonka”, Egzekucja przy Botanicznej, „Informator” Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej nr 55; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci; Idem, W okupowanym Krakowie; Idem, Kombatancka karta porucznika „Gila”, „Zeszyty Historyczne” nr 8/2006, s. 58 i n.; Encyklopedia Krakowa, s. 976; Gąsiorowski, Kuler, s. 61-63.
|
DO GÓRY ID: 12624 A:
|
|
211.
Tablica upamiętniająca ofiary egzekucji
ul. Lubicz 29, ściana w podcieniu biurowca
Inskrypcja: [pod harcerska lilijką napis:] patriotom / żołnierzom Armii Krajowej / harcerzom Szarych Szeregów / wymienionym / w hitlerowskich afiszach śmierci / w hołdzie rodacy / 27 maja 1994 [po obu stronach obwieszczenia o egzekucji i listy ofiar].
Uwagi: por. → Symboliczny nagrobek pamięci czterdziestu rozstrzelanych 27 maja 1944
|
DO GÓRY ID: 12625 A:
|
|
212.
Symboliczny nagrobek rozstrzelanych w ostatniej egzekucji w Krakowie 15 stycznia 1945
ul. Półkole 11 (Miedziana), Dąbie, skwerek k. Szkoły Podstawowej nr 18 im. Św. Anny
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: postument granit czerwony, krzyż beton malowany, medalion w przecięciu ramion krzyża miedź
Data odsłonięcia: 22 lipca 1948 ?? 31 stycznia 1946??
Inskrypcja: dnia 15 stycznia 1945 Niemcy / zamordowali w tym miejscu 79 osób / przeważnie obywateli dzielnicy / XX Dąbie / Cześć ich pamięci
Uwagi: lista ofiar patrz: mogiła straconych na Dąbiu 15 stycznia 1945
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 358; S. Czerpak, T. Wroński, Upamiętnione miejsca walki i męczeństwa w Krakowie i województwie krakowskim 1939-1945, Kraków 1972; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci, s. 305; Czapczyńska, Dokumentacja III; S. Zając, Zbrodnia w przeddzień wolności, „Dziennik Polski” nr 7438, 13 I 1963; S. Zając, Krakowski styczeń 1945, „Za Wolność i Lud” 1985, nr 3, s. 6; „Dziennik Polski” 1946, nr 13; Gąsiorowski, Kuler, s. 85; A. Stawiarski, Tragiczny poniedziałek, „Gazeta Wyborcza” 2005, 14 stycznia.
|
DO GÓRY ID: 12626 A:
|
|
213.
Symboliczny nagrobek ofiar egzekucji 6 czerwca 1944
ul. Praska 69 (nieopodal skrzyżowania z Tyniecką, obok wału Wisły)
Autor:
Inicjator:
Materiał: tablica marmur, płyta beton, ogrodzenie kamień, znicze metal
Wymiary płyty: 100 cm x 120 cm
wymiar ogrodzenia: 300 cm x 450 cm
Inskrypcja: Pamięci pomordowanych / przez hitlerowskiego okupanta / w dn. 6 VI 1944 [nazwiska w dwóch kolumnach. kolumna lewa:] Płachciński Jan / Mika Józef / Świątek Tadeusz / Kaim Stanisław / Magierski Czesław / Żylski Stanisław / Chmiel Karol / Kastelik Bronisław / Szymoniak Adam / Kahl Eugeniusz / Wrona Eugeniusz / Adamus Zygmunt / Jarzyna Mieczysław / Elget Tadeusz / Kolak Bolesław / Jarząbek Stanisław / Nowacki Władysław / Ziembla Władysław / Horabik Jakub / Jarząbek Adolf [kolumna prawa:] Piasecki Józef / Puchalka Franciszek / Holdun Rudolf / Starzyk Stanisław / Sułkowski Józef / Krygier Tadeusz / Mika Jan / Świątek Franciszek / Sala Jan / Kawula Filip / Biel Kazimierz / Fijałkowski Stanisław / Roithberg-Hoerner Franciszek / Zachuła Szczęsny / Batko Stanisław / Sitko Augustyn / Kowalik Rudolf / Ziembiński Stefan / Szczepaniec Wojciech / Gwóźdź Stanisław
Uwagi: miejsce upamiętnia rozstrzelanie skazanych za "napady na dzieło niemieckiej odbudowy" przez sąd doraźny
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 9-11 i 13-14; S. Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie afisze śmierci, s. 269 i n.; Gąsiorowski, Kuler, s. 304; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 365.
|
DO GÓRY ID: 12627 A:
|
|
214.
Dwa nagrobki straconych
ul. Obrony Tyńca
Autor:
Inicjator:
Wymiary ogrodzenia: 500 cm x 500 cm
Materiał: krzyż żelazny, cokół kamienny, ogrodzenie żelazne
Inskrypcja: brak
Uwagi: w tym miejscu 15 lipca 1943 hitlerowcy pomordowali Żydów, obywateli polskich, mieszkańców Tyńca, Piekar, Czernichowa i okolicznych miejscowości; ciała zostały zasypane w wykopanym wcześniej rowie. Zamordowano ok. 90 osób. W roku 1968 groby otwarto i dokonano ekshumacji. Część zwłok przeniesiono do grobowców indywidualnych, pozostałe pochowano w 2 mogiłach zbiorowych w pobliżu miejsca egzekucji (Przewodnik); ekshumowane i pochowane na cmentarzu żydowskim (Banaś, Fijałkowska). Nazwiska ofiar pozostają nieznane.
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 25; K. Grodziska, Cmentarze Podgórza, s. 69; Kluska, Różycki, Monografia ; Przewodnik, s. 365.
|
DO GÓRY ID: 12628 A:
|
|
215.
Pomnik działaczy i zawodników K.S. Dąbski
ul. Dąbska 1 Jachowicza 1a
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: głaz na postumencie, tablica marmurowa
Data odsłonięcia: wrzesień 1971
Inskrypcja: pamięci / Działaczy i zawodników / Dąbskiego Klubu Sportowego / pomordowanych / przez hitlerowskiego okupanta / w walce o wolność i demokrację / w latach 1940-1945 // Czinczaruk Aleksander + Jakubik / Edward + Kondas Marian / Koprowski Edward / Koprowski Feliks + Koprowski / Mieczysław + Krupa Władysław / Kumela Kazimierz + Leniewicz Jan / Leniewicz Stanisław + Liskowicz / Władysław+Majka Jan + Majka / Władysław + Nalepa Jan + Nalepa / Karol + Pamuła Zygmunt / Podkanowicz Julian + Podkanowicz / Stefan + Solarz Marian + Trynka / Julian + Trynka Władysław + / Twardowski Władysław + Warmus / Henryk + Wątorski Marian / Wątorski Stanisław + Wątorski / Tadeusz + Wlazło Stanisław / Wypych Mieczysław // Cześć ich pamięci / Komitet Obchodu 50-lecia Klubu IX 1971
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 40-41; Przewodnik, s. 357.
|
DO GÓRY ID: 12629 A:
216.
Pomnik mieszkańców Bieżanowa
Rynek Bieżanowski
Autor:
Inicjatorzy pomnika (1935): legioniści i mieszkańcy Bieżanowa, m.in.: bracia Pocięgiel, bracia Bilscy, Franciszek Zalejski, Fryderyk Step, Stanisław Pishla, Franciszek Giza, proboszcz Maciej Jacaszek, wójt Franciszek Kłak, sekretarz Stefan Bogacz
Fundatorzy pomnika (1935): legioniści i mieszkańcy Bieżanowa
Inicjatorzy tablic (1987): prof. Helena Wcisło, Jan Madej, Tadeusz Kramarz, Stanisław Radwan, Zygmunt Ułański
Wymiary:
Materiał: bryła: mur ceglany tynkowany, orzeł: wapień; tablice marmur, krzyż nad tablicami brąz
Data odsłonięcia: 1935; umieszczenie tablic dot. II wojny 1987; konserwacja 2003
Inskrypcja: [tablica I] ŚP. ANLAUF STEFAN / Śp. Bałwan WŁADYSŁAW / śp BIENIEK FELIKS / Śp BUCHAŁA STANISŁAW / ŚP. BUCHTA JÓZEF / ŚP. BUDEK STEFAN / ŚP. BUDZYŃ WŁADYSŁAW / ŚP. BZUKAŁA MICHAŁ / ŚP. BZUKAŁA STANISŁAW / ŚP. CIERNIAk MIECZYSŁAW / ŚP. CZECZ HENRYK / ŚP. CZECZ KAROL / ŚP. Dębowski ADAM [tablica II] ŚP. MAŁEK JÓZEF / ŚP. MAŁEK ZBIGNIEW / ŚP. MATOGA KAZIMIERZ / ŚP. MAZGAJ WŁADYSŁAW / ŚP. MICHAŁEK WŁADYSŁAW / ŚP. NIEDRYGAS JULIUSZ / ŚP. OCHOŃSKA HELENA / ŚP. PAWLIK WŁADYSŁAW / ŚP. PIOTRKOWSKI JERZY / ŚP. PISULA STANISŁAW / ŚP. PODSTOLAK TADEUSZ / ŚP. PODSTOLAK TOMASZ / ŚP. RUDNIK STANISŁAW [tablica III] ŚP. DZIERŻAK JÓZEF / ŚP. FLANEK LEOPOLD / ŚP. FLANEK MIECZYSŁAW / ŚP. GABRYELEWICZ LEON / ŚP. GAWROŃSKI LUCJAN / ŚP. GIZA KRYSTYNA / Śp Gołębiowski Jerzy / ŚP. GÓRA LUDWIG / ŚP. GRZYBOWSKI KAZIMIERZ / ŚP. GUMUŁA MARIA / ŚP. ISKRA LEON / ŚP. IWAŃSKI FRANCISZEK / ŚP. JAGLARZ JAN / ŚP. JAGLARZ MICHAŁ / ŚP. JAGLARZ STANISŁAW / ŚP. JAMKA LUDWIK / ŚP. JAMKA TADEUSZ / ŚP. JANASZEK EUGENIUSZ / ŚP. JAWIEŃ FRANCISZEK / ŚP. JĘDRAS STANISŁAW / ŚP. KALA HENRYK / ŚP. KOSTUCH STANISŁAW / ŚP. KOSTUCH TADEUSZ / ŚP. KUREK JÓZEF / ŚP. LENDA KAROL / ŚP. LENDA WOJCIECH / ŚP. LEŚNIOWSKI TOMASZ / ŚP. LEŚNIOWSKI STANISŁAW / ŚP. MADEJ STANISŁAW / ŚP. MALINOWSKI GUSTAW [tablica IV] ŚP. SOWICKI JAN / ŚP. SOWICKI ZYGMUNT / ŚP. SOWICKI JÓZEF / ŚP. STANULA JACEK / ŚP. STOLARZ STEFAN / ŚP. SZEWCZYK MIECZYSŁAW / ŚP. SZUBARGA STANISŁAW / ŚP. SZUBARGA BOGUSŁAW / ŚP. ŚLIWA LEOPOLD / ŚP. ŚLUSAREK ANDRZEJ / ŚP. ŚLUSAREK JAN / ŚP. ŚLUSAREK FELIKS / ŚP. ŚWIATOSZEK STANISŁAW / ŚP. ŚWIATOSZEK WŁADYSŁAW / ŚP. TOMASIK BRONISŁAW / ŚP. TURNAU JAN / ŚP. URBAN JÓZEF / ŚP. WĄTROBA KASPER / ŚP. WESSELY FRYDERYK / ŚP. WĘGRZYN BŁAŻEJ / ŚP. WIATER JAN / ŚP. WIATER WŁADYSŁAW / ŚP. WIATER ZBIGNIEW / ŚP. WŁOSIK LEOPOLD / ŚP. WÓJCIK MARIA / ŚP. WÓJCIK MARIAN / ŚP. WÓJCIK STANISŁAW / ŚP. ZAJĄC ROMAN / ŚP. ZAPASKI STANISŁAW / ŚP ZIĘBA JAN // POLEGŁYM I POMORDOWANYM / ZA POLSKĘ / W LATACH 1939-1945 / BIEŻANÓW, RODACY 11 X 1987
Uwagi: pomnik początkowo upamiętniał ofiary I wojny światowej; po II wojnie dołączono tablice upamiętniające ofiary lat 1939–1945; są wśród nich polegli w wojnie obronnej 1939 (por. Budzyn Władysław, szer. Mieczysław Flanek, ppor. rez. Tadeusz Podstolak, szer. Jacek Stanula, Mieczysław Szewczyk) oficerowie WP zamordowani w Katyniu (kpt. Stefan Anlauf, kpt. Lucjan Gawroński, ppor. rez. Franciszek Rutkowski, płk Stefan Stolarz), żołnierze AK (Stanisław Bzukała, Mieczysław Cierniak, Henryk Czecz de Lindenwald, Stanisław Jędras, Stanisław Pisula, Zygmunt Sowicki), uczestnicy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (sierż. Leopold Flanek, marynarz Leon Iskra, ppor. rez. Władysław Michałek, marynarz Tadeusz Podstolak), ofiary obozów koncentracyjnych, cywile zamordowani przez okupanta i ofiary ostrzału. uzupełnieniem tablic jest tablica poświęcona Żydom, patrz rozdz. Martyrologia Żydów
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 75-82.
|
DO GÓRY ID: 12630 A:
|
|
217.
Pomnik obywateli Prokocimia
ul. Popławskiego 15-17, plac przed Szkołą Podstawową nr 61
Autor: Józef Jamroz
Inicjator:
Fundator: Krakowska Fabryka Kabli i Maszyn Kablowych, PKP Lokomotywownia Prokocim, rodziny poległych, członkowie Koła ZBOWiD-Prokocim
Wymiary: 150 cm x 100 cm
Materiał: kompozycja kamienna, tablica: brąz
Data odsłonięcia: 29 maja 1977
Inskrypcja: [motto:] To oni wolą niepojętą uczyli nas jak żyć, jak bić się / jak gardzić życiem, kochać życie, ażeby syn i wnuk pamiętał” / Wł. Broniewski /
[poniżej]: Pamięci / poległych i pomordowanych / obywateli Prokocimia 1939-45 / [lewa kolumna:] Bałdyga Jan / Bielaska Kazimierz / Boroń Stanisław / Boroń Władysław / sanit. Boroń Zofia / ppor. Bryniarski Henryk / Burek Wojciech / Cendrowicz Józef / Chmielek Władysław / Chyżyk Franciszek / Ciopa Stanisław / Curyło Emil / Darowski Kazimierz / Dubiel Bronisław / Dzięgiel Antoni / Fesiak Michał / Flaga Jan / ks. Gaczek Wilhelm / kpr. Gaczoł Tadeusz / st. strz. Gancarz Władysław / kpr. Gawlik Piotr / Gądek Dominik / Gierlach Bogdana / Gierlach Wiktor / Grausberg Władysław / Gruca Józef / ppor. pilot Grzech Jan / Grzesiak Władysław / ppor. pilot Habela Adam / Idzior Antoni / Idzior Jan / Jaglarz Eugenia / Jaglarz Irena / Jarosz Jan / plut. pilot Korepta Jan / Korzeniowski Tomasz / st. mar. Kostecki Władysław / Kosiba Mieczysław / Kowalski Józef / Kozicki Józef / [prawa kolumna] Królas Karol / Kubala Józef / Kwaśny Edward / Kwieciński Antoni / Kwieciński Stefan / st. strz. Ludwa Stanisław / plut. Łaptaszyński Augustyn / Łaptaszyński Karol / Łaptaszyński Tadeusz / Majcher Franciszek / st. strz. Marczyk Karol / Michalec Józef / Migo Czesław / Pawlik Karol / Pietras Mieczysław / Piotrowski Jan / Przędzik Franciszek / Przędzik Stanisław / st. mar. Rams Władysław / Rewilak Leon / Rewilak Roman / Rodzik Józef / Samek Piotr / Sawicki Tomasz / Siemieniuch Jan / szer. Solarz Wilhelm / plut. Sowa Edward / por. pil. Stępień Józef / Szostak Robert / Szydłak Franciszek / Tęczar Zygmunt / pchor. Turlej Jan / ppor. Węglowski Stanisław / kadet Wojakowski Zbigniew / Wójcik Władysław / Zagól Franciszek / Zaręba Jan / Ziembiński Stefan / Ziętara Mieczysław / Zygmunt Antoni
[w dole:] w miejscach Wola Gutowska, Janów Lubelski, Radłów, Narwik, Battle of Britain, Francja, Tobruk, Oświęcim / Belgia, Włochy, Kraków, Berlin / koło Osiedlowe ZBOWiD – Kraków Prokocim 1977
[z tyłu: krzyż ZBoWiD, tablica z napisem:] główny projektant dr hab. inż. arch. Józef Jamroz / projektant konstr. dr inż. Leon Obtułowicz / gł. koordynator budowy kpt. rez. Mieczysław Konieczny / insp. nadzor. inż. Edward Figiel / Fundatorzy: Krak. Fabr. Kabli i Maszyn Kablowych / PKP Lokomotywownia Prokocim / rodziny poległych / członkowie Koła ZBOWiD-Prokocim / Opiekun pomnika Szkoła Podstawowa nr 61 / 1977
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 274; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 92-94; Czapczyńska, Dokumentacja, t. III; MHmK; Gąsiorowski, Kuler, s. 304; kartoteka żołnierzy konspiracji; MHmK, kartoteka więźniów Gestapo; Przewodnik, s. 365.
|
DO GÓRY ID: 12631 A:
218.
Pomnik pracowników i pacjentów szpitala psychiatrycznego im. dra J. Babińskiego w Krakowie-Kobierzynie
ul. Czerwone Maki, cmentarz komunalny
Autor:
Inicjator:
Fundator: społeczeństwo gm. Kobierzyn
Wymiary: nagrobek: ; płyta:
Materiał: nagrobek kamienny, tablica marmurowa
Data odsłonięcia: 2 czerwca 1967, po zmianie 23 czerwca 2002 r.
Inskrypcja: [tablica , tekst polski:] NA TYM CMENTARZU POCHOWANO KILKUSET / PACJENTÓW / SZPITALA PSYCHIATRYCZNEGO / IM. DR. JÓZEFA BABIŃSKIEGO / ZAMORZONYCH GŁODEM PRZEZ NIEMCÓW / 1940-1942 // W TEJ MOGILE / 23 CZERWCA 1942 R. / W DNIU LIKWIDACJI SZPITALA POGRZEBANO / 30 ZAMORDOWANYCH PACJENTÓW / ORAZ / 25 ŻYDÓW Z GMINY SKAWINA / ZMUSZONYCH DO POMOCY PRZY / GRZEBANIU CHORYCH I NA KONIEC / ZASTRZELONYCH // NIECH OFIARA ŻYCIA TYCH LUDZI / NIE ZOSTANIE ZAPOMNIANA I NIGDY WIĘCEJ / SIĘ NIE POWTÓRZY / W 60. ROCZNICĘ WYDARZEŃ, 23 CZERWCA 2002 [tablica , tekst niemiecki:] Auf diesem Friedhof sind mehrere hundert / Patientinnen und Patienten / des Psychiatrischen Krankenhauses J. Babiński begraben, / die von Deutschen dem Hungertod ausgeliefert wurden. / +1940-1942+* * * // An diesem Ort / wurden am 23. Juni 1942, / dem Tag der Liquidierung des Krankenhauses, / 30 ermordete Patientinnen und Patienten begraben / zusammen mit 25 Juden aus der Gemeinde Skawina, / die gezwungen wurden, die Kranken zu begraben, / und danach ebenfalls erschossen wurden. // * * * / Das Opfer, das diese Menschen mit ihrem Leben gebracht haben, darf nicht vergessen werden und sich nie wiederholen. / Zum 60. Jahrestag der Ereignisse am 23. Juni 2002.
Uwagi: od listopada 1939 roku Krajowym Zakładem dla Umysłowo i Nerwowo Chorych w Kobierzynie zarządzała niemiecka administracja; z powodu zmniejszeniu racji żywnościowych miesięcznie umierało kilkudziesięciu pacjentów. W 1941 roku 91 pacjentów wyznania mojżeszowego zostało wywiezionych do szpitala Zofiówka w podwarszawskim Otwocku, skąd w dniu 18 sierpnia zostali przetransportowani do Obozu Natychmiastowej Zagłady w Treblince i tam zgładzeni. W dniach 23-24 czerwca 1942 roku nastąpiła ostateczna likwidacja szpitala: trzydziestu pacjentów uśmiercono zastrzykami bądź strzałami, zastrzelono także Żydów skawińskich przywiezionych do wykopania grobu na przyszpitalnym cmentarzu. Pozostałych przy życiu 535 pacjentów w liczbie 535 hitlerowcy wywieźli do obozu koncentracyjnego, gdzie zginęli.
Wcześniej znajdował się tu odsłonięty w 1967 roku kamienny obelisk wysokości ok. 200 cm; na tablicy o wymiarach 40 cm x 30 cm była inskrypcja: pamięci / ofiar hitleryzmu / chorych i pracowników / szpitala w Kobierzynie / 1939-1945
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 108; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 19 i n.; Gąsiorowski, Kuler, s. 290; K. Grodziska, Cmentarze Podgórza, s. 73; Kluska, Różycki, Monografia; Archiwum Szpitala im. Babińskiego; GKBZH Sądów Grodzkich 9/169; Zagłada chorych psychicznie w Polsce 1939-1945. Die Ermordung der Geisteskranken in Polen 1939-1945, red. Zdzisław Jaroszewski, Warszawa 1993.
|
DO GÓRY ID: 12632 A:
|
|
219.
Pomnik pacjentów szpitala psychiatrycznego, im. dra J. Babińskiego w Krakowie-Kobierzynie
ul. dra Józefa Babińskiego 26, park Szpitala im. J. Babińskiego
Autor: Józef Sękowski
Inicjator: Szpital Neuropsychiatryczny im. J. Babińskiego, Bodelschwingsche Altstalten Bethel
Fundator: tablice: Szpital Neuropsychiatryczny im. J. Babińskiego, Polsko-Niemieckie Towarzystwo Zdrowia Psychicznego; grupa figuralna: Prezydent Miasta Krakowa
Wymiary: grupa postaci wys. 300 cm; tablice 230 cm x 400 cm
Materiał: cokół żelbeton, tablice żeliwo, grupa figuralna blacha spawana
Data odsłonięcia: 23 czerwca 2002
Inskrypcja: Pamięci pacjentek i pacjentów, / którzy zostali zamordowani / przez Niemców 23/24 czerwca 1942 / i mieli zostać bezimienni // nazwiska 535 pacjentów
Uwagi: w czerwcu 2002 roku, w 60. rocznicę likwidacji Krajowego Zakładu dla Umysłowo i Nerwowo Chorych, w parku Szpitala im. dr Babińskiego w Krakowie-Kobierzynie odsłonięto monument upamiętniający 535 pacjentów wywiezionych do KL Auschwitz i tam straconych. Na dwóch tablicach znalazły się imiona i nazwiska wywiezionych ze szpitala według listy znajdującej się w Archiwum Państwowym w Krakowie.
W 2005 roku w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie odnaleziona została lista Pacjentów-Żydów, wywiezionych w dniach 8 i 11 września 1941 do żydowskiego Szpitala Psychiatrycznego w Zofiówce pod Otwockiem k. Warszawy. Zginęli oni w Treblince 18 sierpnia 1942 roku. Ich właśnie upamiętniają tablice odsłonięte w 2007. Por. nota → rozdz. Martyrologia Żydów, Pomnik pracowników i pacjentów szpitala psychiatrycznego, ul. Czerwone Maki, cmentarz komunalny; → Pomnik Żydów — pacjentów szpitala psychiatrycznego im. dra Józefa Babińskiego.
Na kanwie autentycznych wydarzeń powstała powieść Szpital przemienienia Stanisława Lema, w formie filmowej zrealizowana przez Edwarda Żebrowskiego pod tym samym tytułem.
|
DO GÓRY ID: 12633 A:
|
|
220.
Obelisk upamiętniający poległych pracowników „Kabla”
ul. Wielicka 114, Krakowska Fabryka Kabli, skwer przed budynkiem adm. fabryki
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: obelisk: wysokość 250 cm; tablica: 60 cm x 75 cm
Materiał: obelisk kamienny, tablica mosiężna
Data odsłonięcia: tablica wmurowana 8 maja 1948; umieszczona na głazie kamiennym ustawionym na postumencie 22 listopada 1958, data ponownego odsłonięcia po modernizacji, w rocznicę XXX-lecia KFK.
Inskrypcja: Tablica pamiątkowa / ku uczczeniu pamięci pracowników Fabryki Kabli w Krakowie / Poległych / w walce konspiracyjnej w okresie okupacji hitlerowskiej / w latach 1939-1945 [nazwiska w trzech kolumnach] [kolumna lewa:] Bernecki Józef / Boroń Władysław / Bronowski Józef / Chmielek Władysława / Flaga Jan / Głowacz Konstanty / Górkiewicz Kazimierz / Kempa Józef [kolumna środkowa:] kluska Stanisław / Kościółek Franc. / Kowalczyk Henr. / Kozicki Józef / Mazur Franciszek / Mnich Edmund / Rusek Marian / Rynduch Piotr [kolumna prawa:] Sass Ryszard / Sawicki Stawarz / Stępińska Urszula / Sroka Jan / Szewczyk Leopold / Szostek Robert Wolański Feliks [poniżej tabliczka z informacją:] tablicę wmurowaną na budynku administracji 1 V 1948
Uwagi: Krakowska Fabryka Kabli w latach 1943-1944 była filią obozu płaszowskiego.
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 113-114; „Dziennik Polski” 1948 nr 128 s. 4; „Dziennik Polski” 1958 nr 279 s. 1; Gąsiorowski, Kuler., s. 310; MHmK, kartoteka więźniów krakowskiego Gestapo; MHmK, kartoteka żołnierzy konspiracji;; Przewodnik, s. 366.
|
DO GÓRY ID: 12634 A:
|
|
221.
Tablica upamiętniająca adwokatów
ul. Batorego 17, na fasadzie kamienicy-siedziby Izby Adwokackiej (obecnie Stowarzyszenie Adwokatów)
Autor:
Inicjator: adwokaci krakowscy
Fundator: adwokaci krakowscy
Wymiary: tablica 50 cm x 50 cm, całość 75 cm x 80 cm
Materiał: tablica kamień (sjenit); żardiniera z motywem liści pod tablicą: blacha brązowa
Data odsłonięcia: wrzesień 1979
Inskrypcja: pamięci / adwokatów i aplikantów / Izby krakowskiej / którzy w latach 1939-1945 / ponieśli śmierć w obronie / niepodległości Polski / wrzesień 1979 koledzy
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. I; Gąsiorowski, Kuler, s. 7; Przewodnik, s. 355.
|
DO GÓRY ID: 12635 A:
222.
Tablica upamiętniająca Członków Spółdzielni Mieszkaniowej
ul. Parkowa 15, fasada kamienicy
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 60 cm x 45 cm
Materiał: mosiądz
Data odsłonięcia: 1980
Inskrypcja: W latach okupacji hitlerowskiej / 1939-1945 / oddali życie za wolność Ojczyzny / ginąc w obozach koncentracyjnych / członkowie Rady Nadzorczej i Zarządu / oraz mieszkańcy tego budynku / Rudolf Bator, Jan Czekański / Sabina Kaczor, Władysław Kuciel / Franciszek Stawarz, Leopold Stawarz / Eugeniusz Wrona, Karol Wrona / W hołdzie pomordowanym / W 50-lecie powstania Krakowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej – Rada i Zarząd KSAM // 1980 r.
[tekst inskrypcji, oprócz podpisu, pisany minuskułą; po prawej stronie na tle pasków litera P w trójkącie, pod spodem podwójny drut kolczasty]
Uwagi: budynek zamieszkiwali działacze robotniczej spółdzielni mieszkaniowej
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 300; MHmK, kartoteka żołnierzy konspiracyjnych; MHmK, kartoteka więźniów krakowskiego Gestapo; Przewodnik, s. 365.
|
DO GÓRY ID: 12636 A:
223.
Tablica upamiętniająca Członków Związku Polaków w Niemczech „Rodło”
al. Mickiewicza 30, Akademia Górniczo-Hutnicza, Gmach A0, hall, I p.
Autor:
Inicjator: Rektor i Senat Akademii Górniczo-Hutniczej
Fundator:
Wymiary: 55 cm x 70 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia: 8 lutego 1985
Inskrypcja: [centralnie u góry biały znak Rodła na czerwonym tle:] Pamięć i cześć / Związkowi Polaków w Niemczech i jego członkom spod znaku rodła / więzionym w KZ Sachsenhausen / w latach 1939-1940 / wraz z profesorami krakowskimi / niosącym im braterską pomoc // Rektor i Senat / Akademii Górniczo-Hutniczej / Kraków 8 II 1985
Uwagi: działacze Związku Polaków w Niemczech zostali aresztowani i osadzeni w KL Sachsenhausen z początkiem działań wojennych; podczas pobytu w obozie udzielali wszelkiej możliwej pomocy ofiarom krakowskiej Sonderaktion.
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, s. 59 i n.; Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 230; J. Gwiazdomorski, Wspomnienia z pobytu w Sachsenhausen; Przewodnik, s. 361.
|
DO GÓRY ID: 12637 A:
224.
Tablica upamiętniająca Działaczy Stronnictwa Demokratycznego
ul. Batorego 14, fasada siedziby SD
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 70 cm x 110 cm
Materiał: kamień, nóżki mocujące brąz, główki w kształcie rozetek metal
Data odsłonięcia: 11 (?) stycznia 1958
Inskrypcja: Pamięci poległych / Działaczy Stronnictwa Demokratycznego / W walce z okupantem hitlerowskim / o wolność i sprawiedliwość społeczną [w dwóch kolumnach; kolumna lewa:] Adler Józef / Jakubowska Aniela / Jakubowska Jadwiga / Jakubowski Stanisław / KorbutT Łucja / Kwaśniewski Mikołaj [kolumna prawa:] ogłodek Czesław / Ogłodek Jan / Poprawski Henryk / Poraj-Rembowski Bogusław / Wielbnowski Jan / Wielbnowski Stanisław / [centralnie:] Zębalski Edward / I wielu innych znanych tylko z pseudonimów // Cześć ich pamięci / [w prawym rogu:] Kraków 11 stycznia 1958
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1958 nr 10; Gąsiorowski, Kuler, s. 7; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 355; PSB.
|
DO GÓRY ID: 12638 A:
|
|
225.
Tablica upamiętniająca obywateli Piasków Wielkich poległych za Ojczyznę
ul. Kosocicka (Piaski Wielkie), kościół parafialny pw. Serca Jezusowego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 160 cm x 80 cm
Materiał: marmur; obramowanie?
Data odsłonięcia: 1981
Inskrypcja: Oddali swe życie za Polskę / w II wojnie światowej 1939-1945 / [kolumna lewa:] Żołnierze Września 1939 / Bilski Józef / Frączek Tomasz /Piasecki Mieczysław / Rysiewicz Bolesław / Sikora Stefan [kolumna prawa:] Żołnierze A.K. / z grupy „Żelbet” / Bilski Józef / Jędo Stanisław / Jelonek Augustyn / Myrek Józef / Nogaś Jan / Orszulak Tadeusz / Paciora Józef [przez środek:] Ludność cywilna / [kolumna lewa:] Biernat Józef / Bilski Antoni / Chlipała Andrzej / Chlipała Jan / Chlipała Stanisław / Czort Józef / Durych Józef / Dziob Antoni / Dziob Mieczysław / Dziob Stefan / Flak Władysław / FraŚ Wilhelm / Frączek Bolesław / Gawrysz Bronisław / Hojda Alojzy / Jelonek Franciszek / Jelonek Maria / Jelonek Władysław / Kękuś Feliks / KękuŚ Wincenty / Kozak Władysław / Lasoń Augustyn / Lasoń Piotr / Lasoń Stanisław / [kolumna prawa:] Lasoń Władysław / Laszczyk Stanisława / Luraniec Józef / MroŻek Wiktor / MroŻek Władysław / MroŻek Wojciech / Myrek Jan / Myrek Władysław / Opioła Antoni / Radwański Tadeusz / Radwański Tadeusz / Radwański Władysław / Radwański Wiktor / Seweryn Adam / Szczurowski Edward / Szczurowski Marian / Śmiałek Jakub / Wajda Adam / Wajda Franciszek / Wajda Karol / Wykurz Wanda / Żak Ferdynand / Żylski Stanisław [przez całą szerokość:] Przez Twoje Zmartwychwstanie / wybaw ich Panie / Kraków Piaski Wielkie 1981
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 60-62.
|
DO GÓRY ID: 12639 A:
|
|
226.
Tablica upamiętniająca ofiary II wojny światowej
ul. Prosta (Prokocim), kościół p.w. Matki Bożej Dobrej Rady
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 60 cm x 120 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1965
Inskrypcja: [centralnie u góry krzyż równoramienny] 1945 1965 / ofiarom zbrodni hitlerowskich / w drugiej wojnie światowej / niech spoczywają w pokoju / ku pamięci potomnych w XX rocznicę / zakończenia wojny światowej / Zrzeszenie katolików Caritas [pionowo po zewnętrznych stronach tablicy między gwoździami mocującymi pionowo drut kolczasty]
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 108.
|
DO GÓRY ID: 12640 A:
227.
Tablica upamiętniająca parafian Pleszowa poległych i zamordowanych w II wojnie światowej
kościół w Pleszowie
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia: 1974
Inskrypcja: [lista nazwisk]: Baran Stanisław - zagiął bez wieści w 1945 r. Bienias Jan - zamordowany w Pleszowie w 1946 r. Bieroń Ludwik - zamordowany w Przytkowicach w 1943 r. Czekaj Józef - zaginął bez w 1945 r. Dzieją Józef - zamordowany w Krzesławicach w 1944 r. Gajoch Piotr - zamordowany w KL Auschwitz w 1941 r. Kochanowski Andrzej - zamordowany w KL Auschwitz w 1941 r. Krupa Franciszek - zamordowany w KL Buchenwald w 1942 r. Krupa Stanisław - zamordowany w KL Auschwitz w 1942 r. Nowak Józef - zaginął bez wieści w 1945 r. Rosiewicz Józef - zginął w Marienscheim w 1945 r. Rosiewicz Kazimierz - zginął w Kanale La Manche w 1945 r. Rozpędek Józef - zaginął bez wieści w 1943 r. Stefański Jakub - zamordowany w Komorowicach w 1946 r. Stefański Stanisław - zaginął bez wieści Wilczek Jan - zginął w Kerminie w 1942 r.
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 363; Archiwum parafialne; Gąsiorowski, Kuler, s. 266-267.
|
DO GÓRY ID: 12641 A:
228.
Tablica upamiętniająca pomordowanych w Dąbiu i parafian, którzy oddali życie za Ojczyznę
ul. Bobrowskiego, kościół Św. Kazimierza
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 50 cm x 70 cm
Materiał: kamień sztuczny
Data odsłonięcia: 1979
Inskrypcja: Pamięci / Pomordowanych / w Dąbiu dnia 15 I 1945 r. / i wszystkich parafian / którzy oddali życie / za ojczyznę / ufundowali parafianie / w 50-lecie parafii
Uwagi: tablica poświęcona mieszkańcom Dąbia i więźniom Montelupich, ofiarom ostatniej masowej egzekucji w Krakowie (15 stycznia 1945 na wale wiślanym przy ul. Miedzianej). Zbiorowa mogiła ofiar znajduje się na cmentarzu Rakowickim. Por. → Symboliczny nagrobek rozstrzelanych w ostatniej egzekucji w Krakowie 15 stycznia 1945; mogiła ofiar ostatniej egzekucji, Cmentarz Rakowicki.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 8-11; Przewodnik, s. 355.
|
DO GÓRY ID: 12642 A:
|
|
229.
Tablica upamiętniająca pracowników Elektrowni
ul. Dajwór 27, fasada budynku administracyjnego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 60 cm
Materiał: marmur, kamień
Data odsłonięcia: 18 grudnia 1965
Inskrypcja: [tablica ujęta w ramy] Pracownikom elektrowni Miejskiej / w Krakowie zamordowanym przez / okupanta hitlerowskiego w obozach / koncentracyjnych w latach 940-45 / [kolumna lewa:] Biedroń Mieczysław / Fortecki Zygmunt / Gregorczyk Tomasz / Hajner Tadeusz / Kruczkowski Stanisław / Laszczak Rudolf / Legutko Franciszek / Mastek Antoni / Miziura Ignacy [kolumna prawa:] Mytych Helena / Polak Piotr / Słowik Jakub / Solarz Włodzimierz / Socha Józef / Sowa Stefan / Walter Zygmunt / Zatorski Stanisław / Ziomek Franciszek / [centralnie:] Żupnik Jan // W dowód pamięci Załoga Zakładu / Energetycznego Kraków-Miasto / [w prawym rogu:] Kraków 11 IX 1965 [65 ukryte pod liściem]
Uwagi: podczas renowacji tablicy odjęte zostały zamontowane pod nią girlandy laurowe. Na fot. stan obecny (2007).
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 14-15; Przewodnik, s. 356.
|
DO GÓRY ID: 12643 A:
|
|
230.
Tablica pamięci pracowników Kasy Chorych – członków Ruchu Oporu, którzy zginęli w latach 1939-1945
ul. Batorego 3, fasada siedziby Ubezpieczalni
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 140 cm
Materiał: tablica: kamień (sjenit); kwietnik ; pod tablicą: żelazny drut kolczasty, znicze po bokach: metal
Data odsłonięcia: 30 sierpnia 1969
Inskrypcja: W KRWAWYCH LATACH HITLEROWSKIEJ OKUPACJI / 1939-1945/ ODDALI SWE ŻYCIE ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY CZŁONKOWIE RUCHU OPORU PRACOWNICY / b. UBEZPIECZALNI SPOŁECZNEJ W KRAKOWIE/ GINĄC NA MIEJSCACH STRACEŃ W WIĘZIENIACH / I OBOZACH KONCENTRACYJNYCH // BARAN WŁADYSŁAW . BOGDA BOLESŁAW BUCZENIEWSKA ZOFIA BUDZIASZEK EUGENIUSZ / CHOYNOWSKI ANTONI GÓRSKI EMIL KAZERLIK ZBIGNIEW KLEPALSKI WŁADYSŁAW / KONDRACKI JAN KROPATSCH RUDOLF KULA ROMAN KUMALA JÓZEF / KWAŚNIEWSKI MIKOŁAJ MALINOWSKI KAROL MAYER EDWARD MENCEL TEOFIL / MICHALSKI JÓZEF MIKA JÓZEF MITKA ANTONI MOTYL MIECZYSŁAW / NAGUCKI KAZIMIERZ PAŁKA FRANCISZEK PARTYKA JAN PREISS WITOLD / PUDŁO ROMAN ROSE STANISŁAW RUDEK STANISŁAW RZEPECKI WŁADYSŁAW / SŁOTA WITOLD SŁOTA WŁADYSŁAW STUCZYŃSKI STANISŁAW SZANCER ANDRZEJ / SZOKALSKI ZYGMUNT SZYMCZAK EDWARD TARNOWSKI JAN TOKARZ KAZIMIERZ / WOŁKOWSKI ANTONI WÓJCIK PAWEŁ WÓJCIK SZCZEPAN·ZJADACZ TADEUSZ // W HOŁDZIE POLEGŁYM // Z.Z. PRAC. SŁUŻBY ZDROWIA = ZBoWiD – ZWIERZYNIEC / 1969.
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, t. I; Gąsiorowski, Kuler, s. 5-7; Przewodnik, s. 355.
|
DO GÓRY ID: 12644 A:
|
|
231.
Tablica upamiętniająca pracowników Lasów Państwowych
al. Słowackiego 17 a, na fasadzie siedziby Dyrekcji Okręgowej Lasów Państwowych
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 40 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia: kwiecień 1972
Inskrypcja: [u góry krzyż z tarczą z dwoma mieczami] pamięci / pracowników / leśnictwa / drzewnego / poległych w latach / 1939-1945 / w walce z najeźdźcą / hitlerowskim / o wolną / niepodległą / i demokratyczną / Polskę // Kraków 1972
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja; Gąsiorowski, Kuler, s. 179; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12645 A:
|
|
232.
Tablica upamiętniająca pracowników Łączności
ul Westerplatte 19, Poczta Główna
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: tablica marmur, liście z lewej strony i pod tablicą na kratownicy metal
Data odsłonięcia: grudzień 1969
Inskrypcja: »Za Polskę, Wolność i Lud« / poległym / pracownikom Łączności / w walce zbrojnej / z najeźdźcą hitlerowskim / 1939-1945 / ZboWiD / Koło Łączność Kraków / 1969
Uwagi: Obecnie girlanda została zdjęta.
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1969 nr 300; Gąsiorowski, Kuler, s. 201; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12646 A:
|
|
233.
Tablica upamiętniająca pracowników Magistratu
pl. Wszystkich Świętych, hall Urzędu Miasta Krakowa
Autor
Inicjatorzy: Józef Janik, Stanisław Maczek, Ludwik Zając
Fundator:
Wymiary: 199 cm x 157 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 30 października 1947, dwie zmiany 1987, ostatnia 27 stycznia 1994.
Inskrypcja: W krwawych latach niemieckiego najazdu 1939-1945 oddali życie za wolność Ojczyzny / ginąc na polach bitew na miejscach straceń / w katowniach więzień i obozów śmierci następujący pracownicy Gminy Miasta Krakowa
ok. 180 nazwisk
[uzupełnienie] Przekazując Ich świętą ofiarę / wiekuistej pamięci Krakowa i Polski / tablicę tę w głębokim hołdzie położył / Zarząd Miejski w stoł. król. m. Krakowie Związek Zaw. Pracowników Samorządu Teryt. i Użyteczności Publ. Oddział I, II w Krakowie / W Krakowie dnia 30 października 1947 / uzupełniono 28 stycznia R.P. 1994
Uwagi: na tablicy umieszono następujące nazwiska: Banachowski Józef; Banaś Władysław; Baraniuk Franciszek; Bednarczyk Antoni; Berthold Tadeusz; Biedroń Mieczysław; Bigay-Mianowski Walery; Blarasini Bolesław; Blassberg Maksymilian; Bobrowski Juliusz; Bocheński Jan; Boczarski Józef; Borucki Jan; Broda Władysław; Burda Michał; Cech Władysław; Cekiera Jan; Cekiera Stefan; Cholewka Bronisław; Chudy Wojciech; Ciążyński Wacław; Cieciński Stanisław; Cygan Jakub; Cyroń Teofil; Czuchajowski Bolesław; Daniszewski Jan; Dębski Stefan; Diduch Bolesław; Dziechciarz Piotr; Ekielski Jan; Fiszer Jan Andrzej; Flinta Jan; Folda Józef; Folga Kazimierz; Fortecki Zygmunt; Foryś Andrzej; Fryc Jan; Furdzik Tadeusz; Gajda Zygmunt; Gaweł Jan; Gdański Michał; Gędłek Tadeusz; Goldfuss Maria; Gołda Tomasz; Górka Karol; Górkiewicz Władysław, Graf Józef, Gregorczyk Tomasz; Gręplowski Adam; Grochola Stanisław; Grzyb Antoni; Guzy Leszek; Haberkiewicz Bronisław; Hajner Tadeusz; Handzlik Stanisław; Hejkie Franciszek; Helbin Józef; Hochoł-Zagłoba Michał; Jaguś Arkadiusz; Janik Mieczysław; Janowciński Władysław; Kaczor Jan; Kamiński Aleksander; Karamon Ignacy; Karton Stanisław; Karwat Józef; Kawula Mieczysław; Kielanowski Tadeusz; Kiełbowicz Maciej; Kieta Franciszek; Kizlich Kazimierz; Klewski Zygmunt; Klimecki Stanisław; Kłuska Franciszek; Komediowski Stanisław; Konieczkowski Julian; Kopciuch Tadeusz; Korman Kazimierz; Kossowski Stanisław; Kostecki Stanisław; Kostuch Stanisław; Kotuła Jan; Kowalczyk Mieczysław; Kramarz Leszek; Kropiwnicki August; Kruczkowski Stanisław; Krzemień Maksymilian; Kubalski Stanisław; Kubiński Józef; Kunzek Marian; Kurkiewicz Jan; Kuźnik Józef; Langer Bohdan; Laszczak Rudolf; Legutko Józef; Leśniak Jan; Leśniak Jan (syn Jana); Lewicki-Bruckner Mieczysław; Linhart Eugeniusz; Lis Bolesław; Luboch Jan; Lupa Tadeusz; Lutyński Henryk; Łachecki Marcin; Łyko Antoni; Macheta Michał; Magielski Czesław; Małek Kazimierz Markowiak Stefan Markowiak Stefania Martyka Augustyn Mastek Antoni Matanyj Franciszek Matła Edward Mikuła Józef Mildner Czesław Miziura Ignacy Moskal Jan Mynarz Karol Mytych Helena Nodzeński Jan Nowak Adam Nowak Stanisław Nowakowski Satumin Nytko Franciszek Ochoński Zygmunt Olejarz Józef Oracz Antoni Ożejowski Stefan Pachner Ferdynand Panek Stanisław Pankiewicz Adam Paprocki Edward Paszyński Lucjan Piasecki Jerzy Pilawski Józef; Pinkas Leon; Plekan Władysław; Podgórski Zygmunt; Polaczek-Kornecki Tadeusz; Polak Piotr; Przekupień Gerwazy; Pyciak Stanisław; Rejkowski Stanisław; Rippe Wilhelm; Rospond Adam; Różańska Helena; Różański Zdzisław; Różkiewicz Józef; Rudolphi Kazimierz; Rusek Tadeusz; Ryszko Władysław; Samek Piotr; Schmager Józef; Schmid Kazimierz; Schrott Jerzy Seidel Karol Serafin Bronisław Siedleczka Ludwik Siwek Stanisław Słowiczek Franciszek Słowik Jakub Socha Józef Solarz Włodzimierz Solecki Władysław Sołtys Józef Sowa Stefan Spuła Mieczysław Sroka Józef; Stallmach Jan; Staszyszyn Jan; Steinmassel Zygmunt; Ster Artur; Sycz Marcin; Syguliński Józef; Syrek Stefan; Szczygieł Franciszek; Szymski Aleksander; Tabeau Stanisław; Taborski Józef; Tatara Franciszek; Tokarski Stanisław; Tomasik Wojciech; Tomera Wiktor; Trybalski Julian; Trynka Władysław; Trytek Józef; Turecki Zygmunt; Tylek Stanisław; Urbaszek Teodor; Wajdziński Kazimierz; Waldman Mojżesz; Walter Zygmunt; Werminski-Wojciechowski Stanisław; Wilk Leopold; Wilk Mieczysław; Włoch Mieczysław; Wrona Roman; Wypych Aleksander; Zalas Stanisław; Zatorski Stanisław; Zatorski Teodor; Zdebski Feliks; Zdechlikiewicz Michał; Zdun Władysław; Ziołowska Barbara; Ziomek Franciszek; Ziółko Stefan; Zuśka Franciszek; Zuśka Rudolf; Żupnik Jan; Żylski Stanisław
UWAGA: Na tablicy umieszczono 3 nazwiska osób, które przeżywszy wojnę organizowały jej wmurowanie: patrz inicjatorzy.
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. III; „Dziennik Polski” 1947 nr 299; „Dziennik Polski” 1994 nr 21 s. 9; Gąsiorowski, Kuler, s. 203 i n.; kartoteki MHmK; J. Noskowska, Ciągle czekają z obiadem…; Przewodnik, s. 360; Tadeusz Polaczek-Kornecki. 1885–1942, katalog wystawy, Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, 2000; T. Wroński, J. Albrecht, Ludzie z marmurowej tablicy.
|
DO GÓRY ID: 12647 A:
|
|
234.
Tablica upamiętniająca poległych i pomordowanych w okresie II wojny światowej pracowników MPK
ul. Brożka 3 (Łagiewniki), siedziba Dyrekcji MPK, hall I p.
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 150 cm x 80 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 9 października 1975, ponownie, po modernizacji 22 lipca 1982
Inskrypcja: pamięci / pracowników MPK w Krakowie / pomordowanych przez hitlerowców, oraz / poległych za Ojczyznę w wojnie z Niemcami w latach 1939-1945 // Banachowski Józef Bednarczyk Antoni / Berthold Tadeusz dr Blasberg Maksymilian / Bocheński Jan Broda Władysław / Cekiera Jan Cekiera stefan / Ciosiński Stanisław Cygan Jakub / Folga Tadeusz Goldfluss Maria / Graff Kazimierz Grochola Stanisław / Grzyb Antoni Helbin Józef / Jaguś Arkadiusz Karton Stanisław / Kiełbowicz Maciej Kluska Franciszek / Kotecki Stanisław Kotuła Jan / Krajewski Jarosław Kramarz Leszek / Kunzek Marian Leśniak Jan / Leśniak Jan Franciszek mgr Lupa Tadeusz / Machota Michał Matla Edward / Mikuła Józef MoskaŁ Jan / Muczkowski Stefan Mynarz Karol / Nodzeński Jan Nowakowski Saturnin / Orzejowski Stefan Panek Stanisław / Pilawski Józef Pinkas Leon / dyr. inż. Polaczek-Kornecki Tadeusz / Radwański Jakub Rejkowski Stanisław / Rudolphi Kazimierz Ryszko Władysław / Siwek Stanisław Trybalski Julian Trytek Józef / inż. Urbaszek Teodor Waldman Moses / Wojciechowski-Wermiński Stanisław / Zatorski Teodor Zdebski Feliks / Zdechlikiewicz Michał Zelnik Maurycy / Ziółko Stefan Żylski Stanisław / Zalas Stanisław // Niech ich bohaterska ofiara pozostanie / na zawsze w pamięci narodu / Kraków 22.VII.1982
Uwagi: Przewodnik podaje adres: Rzemieślnicza 20.
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 47-53; „Dziennik Polski” 1975 nr 223, s. 1; Gąsiorowski, Kuler, s. 284; MHmK, kartoteka żołnierzy konspiracji; MHmK, kartoteka więźniów krakowskiego Gestapo; Przewodnik, s. 366; Tadeusz Polaczek-Kornecki. 1885–1942, katalog wystawy, Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, 2000.
|
DO GÓRY ID: 12648 A:
|
|
235.
Tablica upamiętniająca pracowników MPWiK
ul. Łowiecka 2, hall siedziby MPWiK
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur; nad tablicą krzyż z oplecionym drutem kolczastym
Data odsłonięcia: 27 września 1971
Inskrypcja: w hołdzie / pracownikom MPWiK w Krakowie poległym / w okresie okupacji hitlerowskiej / w latach 1939-1945 // [kolumna lewa:] Banaś Władysław / Baraniuk Franciszek / Fiszer Jan / Fryć Jan / Furdzik Tadeusz / Gołda Tomasz / Hejkie Franciszek / Kaczor Roman / Karamon Ignacy / Kielanowski Tadeusz / Kopciuch Tadeusz / Kowalczyk Mieczysław / Kropiwnicki Wiktor / Kubiński Józef / Kuźnik Józef / Łyko Antoni / Małek Kazimierz / Martyka August [kolumna prawa:] Nowak Adam / Pachner Ferdynand / Paprocki Edward / Rippe Wilhelm / Różański Zdzisław / Schrott Jerzy / Serafin Bronisław / Siedleczka Ludwik / Solecki Władysław / Steinmassel Zygmunt / Szczygieł Franciszek / Szymski Aleksander / Tomasik Wojciech / Tylek Stanisław / Wilk Leopold / Włoch Mieczysław / Wypych Aleksander / Zatorski Stanisław // Dyrekcja i załoga MPWiK
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 244; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 362; T. Wroński, J. Albrecht, Ludzie z marmurowej tablicy.
|
DO GÓRY ID: 12649 A:
|
|
236.
Tablica upamiętniająca pracowników PKP
Dworzec Główny PKP w Krakowie
Autor:
Inicjator:
Fundator: kolejarze Węzła Krakowskiego
Wymiary: 100 cm x 85 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia: 1 września 1969
Inskrypcja: [Od góry centralnie logo PKP, pod nim po bokach daty: 1939 i 1945; napis z wcięciem akapitowym] W GŁĘBOKIM HOŁDZIE / KOLEJARZOM KTÓRZY Z MIŁOŚCI / DO OJCZYZNY ZŁOŻYLI KRWAWĄ / OFIARĘ ŻYCIA W LATACH NAJAZDU/ I TERRORU HITLEROWSKIEGO DLA / CZCI I TRWAŁEJ PAMIĘCI TĘ TABLI- / CĘ PRZEKAZUJĄ PRZYSZŁYM PO- / KOLENIOM // KOLEJARZE / WĘZŁA KRAKOWSKIEGO [poniżej:] KRAKÓW WRZESIEŃ 1969
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, t. I; Gąsiorowski, Kuler, s. 47; Przewodnik, s. 357; W. Steblik, Armia Kraków.
|
DO GÓRY ID: 12650 A:
|
|
237.
Tablica upamiętniająca pracowników PKP
dworzec kolejowy Kraków-Płaszów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: brąz
Wymiary: 100 cm x 185 cm
Data odsłonięcia: 1 września 1971
Inskrypcja: [od góry centralnie logo PKP, pod nim po bokach daty: 1939 i 1945; napis z wcięciem akapitowym:] Ku wiecznej chwale / kolejarzy patriotów poległych w walce o wolność z hitleryz- / mem i dla uczczenia pamięci ich / męczeństwa, / tę tablicę przeka- / zują młodym pokoleniom // kolejarze Krakowa Płaszowa
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 131-124; Gąsiorowski, Kuler, s. 290, 311; MHmK, kartoteki więźniów krakowskiego Gestapo; MHmK, kartoteki więźniów konspiracji; Przewodnik, s. 366.
|
DO GÓRY ID: 12651 A:
|
|
238.
Tablica upamiętniająca pracowników ZUS, który stracili życie w latach 1939 — 1945
ul. Pędzichów 27, siedziba ZUS, sień przy wejściu do klatki schodowej na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator: pracownicy ZUS
Wymiary: 75 cm x 58 cm
Materiał: kamień o barwie ciemnoszarej [sjenit]
Data odsłonięcia: 21 stycznia 1951
Inskrypcja: [centralnie u góry trójkąt z literą P, wystający nad górną krawędź, po obu stronach trójkąta data]: 1939-1945 // W KRWAWYCH LATACH HITLE- / ROWSKIEGO NAJAZDU ODDALI / ŻYCIE ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY / KOLEDZY ZUS ODDZ. KRAKÓW // [nazwiska w dwóch kolumnach, między nimi krzyż:] [strona lewa:] BLATKIEWICZ KAROL / DROZDZIKOWSKI ALFRED / GDOWSKI ZDZISŁAW / GODYŃ FRANCISZEK / HORSKI STANISŁAW / KUCHARSKI JÓZEF / ŁOBODZIŃSKI MIECZ. // [strona prawa:] MITSCHKE HENRYK / PALLAS STEFAN / PAWELEK STANISŁ. / ROCZNIAK MIECZYSŁ. / SOBAS WŁADYSŁAW/ WÓJCIK ZDZISŁAW / WALIGÓRSKI JAN / [centralnie:] MAKARCZYŃSKI JERZY //Tablicę tę położyli / koleżanki i koledzy / XII 1950
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1951 nr 22; Gąsiorowski, Kuler, s. 79; Przewodnik, s. 358.
|
DO GÓRY ID: 12652 A:
|
|
239.
Pomnik pracowników Wodociągów
ul. Księcia Józefa 299, przed siedzibą Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: wys. 600 cm
Materiał: kolumna wapienna, figura NMP kamień, litery brąz
Inskrypcje: [na tablicy lewej:] [NAZWISKA POLEGŁYCH strona lewa:] Baraniuk Franciszek / Fiszer Jan / Fryc Jan / inż. Furdzik Tadeusz / Gołda Tomasz / Hejkie Franciszek / Kaczor Roman / Karamon Ignacy / Inż. Kielanowski Tadeusz / Kopciuch Tadeusz / mgr Kowalczyk Mieczysław / Kubiński Józef / Kuźmik Józef / inż. Kropiwnicki August / Ludwikowski Stanisław / Łyko Antoni / Małek Kazimierz / Pachner Ferdynand / Banaś Władysław // [NAZWISKA POLEGŁYCH strona prawa:] Mieczysław / Martyka August / Nowak Adam / Paprocki Edward / Rippe Wilhelm / Rożański Zdzisław / Schrott Jerzy / Serafin Bronisław / Siedleczka Ludwik / Solecki Władysław Steinmaasel Zygmunt / Szczygieł Franciszek / Szymski Aleksander / Tomasik Wojciech / Tylek Stanisław / Wilk Leopold / Włoch Mieczysław / Wypych Aleksander / Zatorski Stanisław
[tablice wewnętrzne: po bokach daty:] 1939 = = 1945 [środkowa:] cierpieli / walczyli / polegli za Polskę
|
DO GÓRY ID: 12653 A:
|
|
240.
Tablica upamiętniająca pracowników Zakładów Zieleniewskiego poległych w walce z najeźdźcą niemieckim
ul. Grzegórzecka 69
Autor:
Inicjator:
Fundator: pracownicy Zakładów Zieleniewskiego
Wymiary:
Materiał: brąz
Inskrypcja: [wokół napisu rama z motywem liści, pośrodku u dołu logo Zakładów]: [u góry: orzeł, u stóp po obu stronach: 1939 = 1945 / Wierni Ojczyźnie / oddali swe życie w walce / z najeźdźcą niemieckim Boniakowski EDW / Borsuk Kazimierz /. Chambre Rom Fąfara Józ Hausner / Albin / Hopliński Zbign Jagła Karol / Karzyński Leon Kotlarski Tadeusz / Koprowski Edward Krupa Władysł / Kumela Kazimierz / Marzec Henryk / Marchewczyk Jan / Majka Jan / Molicki Władysł / Radłowski Kornel / Rosiek Michalina Rzepień Władysł / Sowa Walenty Schiendler Karol / Szalacha Wład Szewczyk Władysł / Warmus Władysł / Wijas Franciszek / Cześć ich pamięci
|
DO GÓRY ID: 12654 A:
|
|
241.
Tablica upamiętniająca strażaków poległych podczas oswobodzenia Krakowa 1945
ul. Westerplatte 19, siedziba Straży Pożarnej, hall
Autor:
Inicjator: członkowie Straży Pożarnej
Fundator: członkowie Straży Pożarnej
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: maj 1945
Inskrypcja: [centralnie u góry: herb Krakowa w wieńcu laurowym, między gałązkami hełm strażacki]: / w obronie życia i mienia mieszkańców miasta Krakowa, / pełniąc swój szczytny obowiązek strażacki polegli / na posterunku w dniach oswobodzenia Krakowa / w styczniu 1945 roku / [kolumna lewa:] kpt. Szeleżnik Józef / sierż. Werblik Mieczysław / kpr. Łabędź Mieczysław / str. Nowak Władysław // [kolumna prawa:] str. GrobLicki Władysław / Krupski Edward / Weinheimer Ryszard / Oczkodin Józef // w dniu święta strażackiego ku uczczeniu ich pamięci / tablicę tę wmurowali // [z prawej strony:] koledzy./ [po lewej:] Kraków, dnia 4.V 1945 roku.
Bibliografia: Archiwum Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej; Gąsiorowski, Kuler, s. 199-200; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12655 A:
|
|
242.
Tablica upamiętniająca plastyków
ul. Łobzowska 3, ściana wewnętrzna w hallu na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: [nazwiska tworzą krzyż równoramienny] 1939 + 1945 / Adam Wiśniowski / Stefan Zbigniewicz / Zbigniew Raynoch / Stefan Filipkiewicz / Tadeusz Palczewski / Stanisław Jekiełek / Alojzy Majcher / Borys Petryński / Jerzy Makarewicz Tadeusz Król / Tadeusz Siwek / Wincenty Bałys / Gizela Ważykowa Paweł Dadlez / Jan Ogłódek / Emil Schinagel / Tadeusz Różycki Jan Rubczak / Ludwik Puget Jan Migdalski / Włodzimierz Konstantynów / Władysław Zakrzewski / Dorota Seidemannowa / Janusz Woźniakowski / Tadeusz Korotkiewicz / Stanisław Majchrzak / Tadeusz Mróz-Łękawski / Kazimierz Chmurski / Zginęli pod okupacją hitlerowską / Związek Polskich Artystów Plastyków w Krakowie / tablicę tę wmurował / dla uczczenia ich pamięci
Uwagi: 16 kwietnia 1942 w kawiarni Domu Plastyków przy ul. Łobzowskiej hitlerowcy aresztowali 198 osób — artystów, bywalców, przypadkowych gości. Uwięzieni zostali przy Montelupich, następnie wywiezieni do KL Auschwitz, gdzie 168 z nich zostało rozstrzelanych 27 maja w bloku 11.
Bibliografia: Kronika Krakowa, s. 351; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 357; Gąsiorowski, Kuler, s. 66-67; Lista strat kultury polskiej; kartoteki MHmK; Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, s. 465-466.
|
DO GÓRY ID: 12656 A:
|
|
243.
Tablica upamiętniająca zawodników i działaczy K.S. Cracovia
Autor: I. Wesołowski
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1981 r. Gąs., Kul.: odsłonięcie 12 maja 1985
Inskrypcja: [w lewym górnym rogu sztandar klubowy Cracovii w biało-czerwone pasy:] W latach 1939-1945 / w czasie II wojny światowej / w walce z najeźdźcą hitlerowskim / oddali swe życie za Ojczyznę / następujący zawodnicy i działacze / K.S. Cracovia // Bialik Alojzy + Cyroń Teofil + Czajczyk Michał + Czajka Marian + Czyżowski / Zygmunt + Diduch Bolesław + Dudzic Julian + Fabry Stefan + Fryc Stefan / Grochot Andrzej + Grünberg Roman + Hand Karol + Ickowicz Tadeusz / Jakubowicz Jan + Jeż Jan + Klein Józef + Kogut Adam + Kołodziejczyk Antoni / Kozień Henryk + Kozień Jan + Kropatsch Rudolf + Kruczek Jan + Kwieciński / Józef +Langer Zdzisław + Latacz Eugeniusz + Latacz Józef + Lechner Roman / Liebling Otto + Lubaczewski Marian + Lubowiecki Stefan / Lubowiecki Władysław / Majeran Klemens + Majerówna Olga + Mnich Edmund + Pisek / Leon + Pankiewicz Adam + Podgórski Zygmunt + Potuczek Bronisław / Rogalski Gustaw + Rose Stanisław + Rouppert Leszek + Rusek Fryderyk / Schimsheimer Wilhelm + Skucha Edward + Soldan Wacław + Sperling Leon / Stanczykiewicz Sylweriusz + Stanczykiewicz Zofia + Stecki Stanisław / Stępień Józef + Stoczko Bolesław + Szczepaniak Tadeusz / Szembek Zygmunt + Trąbka Edward + Trąbka Stanisław + Weinreb Roman + Wojtan / Jerzy Wędrychowski Mieczysław + Zieliński Witold / Ziembicki Edward / Zięba Tadeusz / i inni zapomniani // Zginęli, aby żyć w pamięci pokoleń / = Zarząd Klubu / Rada Seniorów / [małą czcionką w lewym dolnym rogu:]
Uwagi: tablica, zawieszona na fasadzie obecnie nieistniejącego budynku klubowego mieszczącego się przy ul. Kałuży 1, została zdemontowana podczas rozbiórki. Fot. arch.
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; „Gazeta Krakowska” 1985 nr 96; Archiwum KS „Cracovia”; Gąsiorowski, Kuler, s. 221-223; kartoteki MHmK
|
DO GÓRY ID: 12657 A:
|
|
244.
Zespół tablic upamiętniających obywateli Bieńczyc
ul. Obrońców Krzyża (os. Bieńczyce), kościół p.w. Matki Bożej Królowej Polski (Arka Pana)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: metal, wąskie tablice mocowane na prętach; na każdej jedno nazwisko poprzedzone krzyżem
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Mieszkali w Bieńczycach / Zginęli za Ojczyznę / 1939-1945 / Kotyza Idzi / Krawczyk Katarzyna / Kaczorowski Julian / Salwińska Wiktoria / Włodek Emil / Nowak Jan / Świder Jan / Salwiński Stanisław s. Piotra / Salwiński Stanisław s. Sebastiana / Antoniewicz Franciszek / Biernacik Stanisława / Kotyza Stanisław / Krawczyk Jan s. Wincentego / Krawczyk Jan s. Jana / Cieslewicz Kazimierz / Zamojski Jan / Rojek Józef / Bros Władysław / Karczewska Genowefa / Kotyza Józef
|
DO GÓRY ID: 12658 A:
245.
Tablica ku czci parafian Pana Jezusa Dobrego Pasterza — ofiar wojny
ul. Dobrego Pasterza 4, kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza, Kaplica Męczeństwa
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Uwagi: tablicę poświęcono pamięci 107 mieszkańców parafii, którzy w okresie II wojny polegli na frontach, zginęli w egzekucjach, zginęli w obozach: Batko Kazimierz; Bębenek Franciszek, KL Neuengamme; Biel Antoni, KL Auschwitz; Bobel Zdzisław, KL Auschwitz; Borek Marcin, Katyń; Bryk Zbigniew, Kraków; Burda Piotr, Kraków; Cesarz Wilhelm, Lacroix; Chmielarski Władysław, Tarnów; Chrząszcz Jan, KL Auschwitz; Chrząszcz Stanisław, KL Auschwitz; Chrząszcz Stefan, KL Auschwitz; Czarski Rudolf, KL Gross Rosen w 1945 roku; Czech Stanisław, Kraków; Darłak Karol, Lwów; Drzewiecki Józef; Fąfara Piotr, Montelupich; Gazda Stefan, KL Auschwitz; Głowacki Jerzy, Częstochowa; Gołda Tomasz, KL Auschwitz; Gołda Tomasz, KL Auschwitz; Gracz Józef, KL Auschwitz; Halik Franciszek, Kraków; Hellebrand Domicella, Kraków; Hellebrand Ludwik, Kraków; Iwanciów Włodzimierz; Idus Eugeniusz, Kraków; Jabłoński Franciszek; Jarząbek Adolf, Kraków; Jarząbek Jan, Kraków; Jarząbek Stanisław, Warszawa; Jarzyna Jerzy, Kraków; Jaworowski Henryk, Katyń; Jedynak Karol; Jelonek Augustyn, Katyń; Kaczmarczyk Władysław, KL Auschwitz; Kaliński Mieczysław, KL Auschwitz; Piekarczyk Szymon, Kraków; Polończyk Franciszka; Pracuch Wojciech; Przekupień Gerwazy, Montelupich; Romanowski Artur, KL Auschwitz; Roszczyk Rozalia, KL Auschwitz; Rutkowski Jan, KL Auschwitz; Rychlik Kazimierz, KL Neuengamme; Ryszko Władysław, KL Auschwitz; Sieprawski Tadeusz, Hamburg; Sitko Andrzej, ZSRR; Sitko Stanisław, Kraków; Sołtysik Józef, KL Auschwitz; Sowiński Jan, Wrocław; Spytkowska; Stanek Jan, Kraków; Stefański Ignacy, Kraków; Stefański Michał, KL Auschwitz; Stokłosa Mieczysław, Montelupich; Stokłosa Włodzimierz, Montelupich; Stopa Wanda, KL Ravensbrück; Stopa Wiktor, Kraków; Szybowski Antoni; Szybowski Jan, KL Gross Rosen; Twardy Stanisław, KL Auschwitz; Urbańska Ludmiła, KL Auschwitz; Urbański Hipolit, KL Auschwitz; Urbański Stanisław, KL Auschwitz; Walaszczyk Zygmunt, KL Auschwitz; Wąchana Jan, Krościenko; Wąchana Stanisław, Zabrzeże; Kazimierczak Stefan, KL Auschwitz; Kitliński Konstanty, Kraków; Korzeniak Aleksander, KL Auschwitz; Kowalczyk Mieczysław, Katyń; Kozicki Józef, Kraków; Kramarczyk Józef, KL Gross Rosen; Król Władysław, KL Auschwitz; Krzywda Franciszka, KL Auschwitz; Kubacki Władysław, Montelupich; Kuc Zbigniew, Kraków; Kundyk Józef, KL Auschwitz; Kundyk Wiktor, KL Auschwitz; Larysz Stanisław, Montelupich; Lewkiewicz Mieczysław, KL Auschwitz; Łobodycz Marta, KL Auschwitz; Łodyga Feliks, Niemcy; Łyko Antoni, KL Auschwitz; Machlowski Stanisław, Kraków; Machowski Bronisław, KL Płaszów; Machowski Jan, Kraków; Małek Piotr, KL Auschwitz; Marszałek Antoni, KL Auschwitz; Matras Stefan, Krzesławice; Mitka Antoni, KL Auschwitz; Mól Władysław, KL Auschwitz; Natkaniec Kazimierz, Poręba; Nowaj Józef, Katyń; Nowak Józef, Katyń; Ochwat Karol, Montelupich; Patlak Kamila, KL Auschwitz; Pazurkiewicz Stanisław, KL Auschwitz
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 17-19; Przewodnik, s. 356.
|
DO GÓRY ID: 12662 A:
246.
Tablica ku czci parafian Najświętszego Serca Jezusowego
ul. Cechowa 44, kościół Najświętszego Serca Jezusowego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 354.
|
DO GÓRY ID: 12663 A:
247.
Pomnik mieszkańców Łagiewnik poległych w okresie I i II wojny światowej — „Miejsce Pamięci”
ul. Myślenicka 16, Zespół Szkół Przemysłu Skórzanego
Autor: Stanisław Millian
Inicjator: Stanisław Milian, Łagiewnickie Towarzystwo Kulturalne
Fundator: Łagiewnickie Towarzystwo Kulturalne, Rada Dzielnicy XI
Materiał: obelisk wapień; postument cegła; tablica ; wstęgi
Data odsłonięcia: 10 listopada 1996
Inskrypcja: [u góry z prawej strony orzeł w koronie z rozpostartymi skrzydłami (legionowy?)] [na wstędze nad tablicą] polegli za Polskę / JAN DUDZIŃSKI+ 1914 / LUDWIK TOMALA+ 1914 JAN BATKO / + 1917 / STEFAN BERNIAK + 1917 / STANISŁAW DUDZIŃSKI + 1920 / JAN MASŁYK+ 1939 / MARIAN SZYMAŃSKI + 1939 / JÓZEF JAN ŻYŁA / + 1939 / EDWARD ŁĄCKI + 1939 / FELIKS SZOSTAK + 1939 / TADEUSZ DYLEWSKI + 1940 / TADEUSZ MOTARSKI+ 1940 / GRZEGORZ STASZKIEWICZ+ 1940 / JAN ŻAK + 1940 / ZDZISŁAW WOŁOWIEC + 1940 / JÓZEF WARDAS + 1941 / TADEUSZ GERAS + 1942 / STANISŁAW GROCHOLA + 1942 / STANISŁAW TYLEK + 1942 / STANISŁAW ZALAS + 1942 / JÓZEFA BIEL + 1943 / ANDRZEJ KOŁODZIEJ + 1943 / MARIAN NAZIM + 1943 / ZYGMUNT ADAMUS + 1944 / ALEKSANDER JAWORSKI + 1944 / PIOTR ZALAS + 1944 / MARIAN GAMAJ + 1944 / STANISŁAW WĄCHAŁA + 1944 / ZDZISŁAW KASZYCKI + 1945 / STANISŁAW KUŚMIERZ + 1945 / WŁADYSŁAW PERSKI + 1945 / JAN RADOSZ + 1945 / MIECZYSŁAW WINDAK + 1945 / ANTONI TYLEK + 1945 / JAN WĄCHAŁA + 1946 / MARIAN WINDAK + 1946 / ŁAGIEWNIKI 1996
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 40-46; Gąsiorowski, Kuler, s. 297
|
DO GÓRY ID: 12664 A:
248.
Pamiątkowa figura (kaplica Matki Boskiej) na miejscu śmierci Piotra Widurka
ul. Bogucianka 43
Uwagi: Piotr Widurek, mieszkaniec Tyńca, zginął 21 stycznia 1945 roku od przypadkowego pocisku.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 283; Materiały Komisji Historycznej ZW ZBoWID w Krakowie; Przewodnik, s. 364.
|
DO GÓRY ID: 12665 A:
249.
Tablica upamiętniająca poległych profesorów, docentów i asystentów UJ i AG, aresztowanych 6 XI 1939
ul. Gołębia 24, Collegium Novum, w sali Józefa Szujskiego
Autor:
Inicjator: prof. Władysław Wolter
Fundator:
Wymiary:
Materiał: kamień
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Za niepodległość ducha / za służbę nauce i narodowi / zdradą i gwałtem zabrał z tej Sali i uwięził okupant niemiecki profesorów, docentów i asystentów Uniwerstytetu Jagiellońskiego / w dniu 6 listopada 1939 r.
Uwagi: 6 listopada 1939 zostali aresztowani profesorowie, docenci i asystenci uczelni krakowskich — Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej, Akademii Handlowej oraz Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie (jedna osoba) i Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (jedna osoba). Wśród aresztowanych znaleźli się także nauczyciele gimnazjalni, pracownicy administracyjni i techniczni UJ, pracownik Wydziału Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz kleryk z zakonu OO. Salwatorianów.
Nazwiska aresztowanych (por.: Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych); w nawiasach daty zgonu profesorów zmarłych w obozach lub w wyniku złych warunków panujących w obozach:
Archutowski Józef; Banachiewicz Tadeusz; Batowski Henryk; Bednarski Stefan (zm. KL Sachsenhausen, 1 stycznia 1940); Bernard Henryk; Bielecki Adam; Bielski-Saryusz Zygmunt (zm. 12 kwietnia 1944); Biliński Tadeusz; Birkenmajer Aleksander; Bolewski Andrzej; Bolland Arnold, Kraków (zm. 5 września 1940); Borkowski Janusz; Bossowski Franciszek (zm. Kraków, 3 maja 1940); Brożek Mieczysław; Brzezicki Eugeniusz; Budryk Witold; Bulas Kazimierz; Bystrzonowski Antoni; Chodzicki Edward; Chromiński Edmund; Chrzanowski Ignacy (zm. KL Sachsenhausen, 19 stycznia 1940); Ciechanowski Stanisław; Czarnocki Stefan; Czopiwski-Feszczenko Iwan; Czyżewski Mikołaj; Dadak Józef; Dawidowski Roman; Dąbrowski Jan; Doborzyński Dobiesław; Dobrowolski Kazimierz; Dobrowolski Tadeusz; Drozdowski Jerzy; Dziewoński Karol; Dziurzyński Tadeusz; Estreicher Stanisław (zm. KL Sachsenhausen, 29 grudnia 1939); Estreicher Tadeusz; Frančić Vilim; Fudakowski Józef; Garbowski Tadeusz (zm. KL Sachsenhausen, 8 stycznia 1940); Gaweł Antoni; Gąsiorowski Stanisław; Glemma Tadeusz; Gołąb Józef; Gołąb Stanisław; Górski Franciszek; Grodziński Zygmunt; Gwiazdomorski Jan; Hajdukiewicz Lech; Hammer Seweryn; Hano Józef; Harajda Jan; Harassek Stefan; Hendzel Franciszek; Heydel Adam Zdzisław (zm. KL Auschwitz, 14 marca 1941); Hoborski Antoni (zm. KL Sachsenhausen, 9 lutego 1940); Hołda Józef; Hoyer Henryk; Jachimecki Zdzisław; Jakóbiec Juliusz; Janik Stanisław; Jaskólski Stanisław; Jeżewski Mieczysław; Kaczmarczyk Józef; Kamecki Julian; Kamieński Bogdan; Kamykowski Ludwik (zm. Kraków, 13 listopada 1944); Kleczkowski Adam; Kocwa Aleksander; Kołaczkowski Stefan (zm. Kraków, 17 lutego 1940); Komornicki Stefan; Konopczyński Władysław; Korbel Stanisław; Kostanecki Kazimierz (zm. KL Sachsenhausen, 11 stycznia 1940); Kostrzewski Józef; Kostyal-Gatty Marek; Kowalski Tadeusz; Kozak Jan (zm. Kraków, 11 lutego 1941); Krupkowski Aleksander; Kruszyński Tadeusz; Krzemieniecki Jan; Krzyżanowski Adam; Krzyżanowski Witold; Kutrzeba Stanisław; Lande Jerzy; Lehr-Spławiński Tadeusz; Leja Franciszek; Lepszy Kazimierz; Leszczycki Kazimierz; Leśnodorski Bogusław; Lewkowicz Ksawery; Listowski Anatol; Ludkiewicz Adam; Łoziński Paweł (zm. Kraków, 17 lutego 1942); Łukasik Stanisław; Majcher Józef; Majewicz Stanisław; Majewski Kazimierz; Malaga Stanisław; Małecki Mieczysław; Marchlewski Teodor; Maziarski Stanisław; Metallman Joachim (zm. KL Buchenwald); Meyer Antoni (zm. KL Sachsenhausen, 24 grudnia 1939); Michalski Konstanty; Michalski Marian; Mikucki Sylwiusz; Mikulski Franciszek; Mikulski Józef; Milewski Tadeusz; Miodoński Jan; Moszew Jan; Mysłakowski Zygmunt; Nitsch Kazimierz; Nodzyński Józef; Nowak Jan (zm. Kraków, 15 lutego 1940); Ormicki Wiktor (zm. KL Mauthausen, 17 września 1941); Oszacki Aleksander; Ottman Włodzimierz; Pazdro Kazimierz; Piech Kazimierz (zm. Kraków, 15 kwietnia 1944); Piekara Arkadiusz; Piętka Czesław; Pigoń Stanisław; Piotrowicz Ludwik; Piwarski Kazimierz; Prawocheński Roman; Przybyłkiewicz Zdzisław; Ręgorowicz Ludwik; Robel Jan; Rogoziński Feliks (zm. KL Sachsenhausen, 10 stycznia 1940); Różański Adam (zm. KL Sachsenhausen, 16 stycznia 1940); Salamucha Jan; Sarna Zygmunt; Sawicki-Stella Izydor; Schmidt Stefan; Semkowicz Władysław; Siedlecki Michał (zm. KL Sachsenhausen, 9 stycznia 1940); Sieppel Ludwik; Skimina Stanisław; Skowron Stanisław; Smoleński Jerzy (zm. KL Sachsenhausen, 5 stycznia 1940); Stanisławski Jan; Starachowicz Zygmunt; Starmach Karol; Staronka Wilhelm; Starzewski Maciej (zm. Kraków, 14 grudnia 1944); Sternbach Leon (zm. KL Sachsenhausen, 22 lutego 1940); Stępień Stanisław; Stępowski Bronisław; Stołyhwo Kazimierz; Studniarski Jan; Supniewski Janusz; Swaryczewski Antoni; Szczotka Stanisław; Szumowski Władysław; Szydłowski Tadeusz (zm. Kraków, 25 października 1942); Takliński Władysław (zm. KL Sachsenhausen, styczeń 1940); Tempka Tadeusz; Tochowicz Leon; Turski Stanisław; Urbańczyk Stanisław; Wachholz Leon (zm. Kraków, 1 grudnia 1942); Walter Franciszek; Ważewski Tadeusz; Wicher Władysław; Wilk Antoni (zm. Kraków, 17 lutego 1940); Wilkosz Witold (zm. Kraków, 31 marca 1941); Windakiewicz Edward (zm. Kraków, 12 lipca 1942); Winid Walenty (zm. KL Auschwitz); Włodek Jan (zm. Kraków, 19 lutego 1940); Wojtusiak Roman; Wolski Józef; Wolter Władysław; Zabłocki Jan; Zalewski Feliks; Zawadzki Longin Tadeusz (zm. Kraków, 15 grudnia 1944); Zechenter Adam; Zerndt Jan; Ziłynskyj Iwan; Zoll Fryderyk; Zubrzycki January; Żabiński Albin
Uwaga: wniosek o wmurowanie tablicy prof. Wolter złożył 6 listopada 1945 na zebraniu b. więźniów Sachsenhausen i Dachau, w rocznicę Sonderaktion Krakau
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, s. 138-140; Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; Encyklopedia Krakowa, s. 912; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 (16 530) z 2 listopada.
|
DO GÓRY ID: 12666 A:
|
|
250.
Tablica upamiętniająca ofiary "Sonderaktion"
ul. Gołębia 24, Collegium Novum, I p., ściana klatki schodowej obok Auli
Autor: Zbigniew Wzorek
Inicjator: prof. Władysław Wolter
Fundator:
Materiał: brąz
Wymiary: 250 cm x 100 cm : (218 x 102)
Data odsłonięcia: 6 listopada 1964
Inskrypcja: [centralnie u góry herb UJ] Z tego gmachu dnia 6 listopada 1939 roku / zostali podstępnie zabrani i wywiezieni / do hitlerowskich obozów koncentracyjnych / w Sachsenhausen i Dachau profesorowie / docenci i asystenci Uniwersytetu Jagiel / lońskiego oraz Akademii Górniczej. Spośród / nich oddali swe życie za Polskę, / za Prawdę i za godność człowieka: Antoni Meyer, / Stanisław Estreicher, Stefan Bednarski, / Jerzy Smoleński, Tadeusz Grabowski, / Michał Siedlecki, Feliks Rogoziński, / Kazimierz Kostanecki, Adam Rożański, / Ignacy Chrzanowski, / Władysław Takliński, Antoni Hoborski, / Jan Nowak, Stefan Kołaczkowski, Antoni Wilk, / Jan Włodek, Leon Sternbach, / Franciszek Bossowski, / Wiktor Ormicki, Joachim / Metallmann / W innych obozach i na polu Chwały zginęli: / Józef Birkenmajer, Stefan / Krzemiński, / Stanisław Dobiński, Józef Dróżdż, / Stefan Pieńkowski, Zygmunt Szantroch / Kazimierz Ściesiński, Adam Heydel, / Bonawentura Podhorecki, Józef Siemieński, / Czesław Münnich, Józef Kowalczyk, / Julian Tyczka, Włodzimierz Ottmann, / Bronisław Jaroń, Dobiesław Doborzyński, / Bronisław Godziński, Marian Gieszczykiewicz, Stanisław Godek, Władysław Bobek, / Stefan Halawa, / Stefan Wodelski, Krzysztof Beres, / Jan Salamucha, Jan Reguła, Karol Piotrowicz, / Władysław Kowalski / Dla trwałego uczczenia ich pamięci tablicę tę położył Rektor i Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Uwagi: dnia 6 listopada 1939 aresztowano w gmachu Collegium Novum UJ 183 naukowców, profesorów i wykładowców krakowskich wyższych uczelni zebranych pod pretekstem wysłuchania wykładu dra Bruna Müllera, hitlerowskiego nadzorcy wyższych uczelni krakowskich, na temat stanowiska III Rzeszy w sprawach szkolnictwa wyższego. Aresztowanych zamknięto na Montelupich, a po kilku dniach wywieziono do Rzeszy, do obozów Sachsenhausen i Oranienburg. 16 aresztowanych zmarło.
Na tablicy zostali wymienieni: Bednarski Stefan, Bielski Zygmunt, Birkenmajer Józef, Bobek Władysław, Bolland Arnold, Bossowski Franciszek, Beres Krzysztof, Chrzanowski Ignacy, Dobiński Stanisław, Dobrzyński Dobiesław, Drożdż Józef, Estreicher Stanisław, Garbowski Tadeusz, Gieszczykiewicz Marian, Godek Stanisław, Godziński Bronisław, Halawa Stefan, Heydel Adam Zdzisław, Jaroń Bronisław, Kamykowski Ludwik, Kołaczkowski Stefan, Kostanecki Kazimierz, Kowalczyk Józef, Kowalski Władysław, Kozak Jan, Krzemiński Stefan, Łoziński Paweł, Münnich Czesław, Nowak Jan, Ottman Włodzimierz, Piech Kazimierz, Pińkowski Stefan, Piotrowicz Karol, Podhorecki Bonawentura, Reguła Jan, Rogoziński Feliks, Różański Adam, Salamucha Jan, Siedlecki Michał, Siemieński Józef, Smoleński Jerzy, Starzewski Maciej, Sternbach Leon, Szantroch Zygmunt, Szydłowski Tadeusz, Ścieński Kazimierz, Tuczka Julian, Wachholz Leon, Wilk Antoni, Windakiewicz Edward, Winid Walenty, Włodek Jan, Wodelski Stefan, Zawadzki Longin Tadeusz.
Bibliografia: A. Chwalba, Dzieje Krakowa. t. V, Kraków w latach 1939-1945; Encyklopedia Krakowa; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 356; Kronika Krakowa, s. 340; Czapczyńska, Inwentaryzacja…, t. I; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; „Dziennik Polski” 1947 nr 37, 39; S. Dąbrowa-Kostka, Trzy akcje specjalne, „Informator” SŻAK 2003, nr 3 (87); J. Zaborowski, S. Poznański, Sonderaktion Krakau; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; (MWK) Dzień Pamięci, „Dziennik Polski”2003, nr 260 z 7 listopada 2003.
|
DO GÓRY ID: 12667 A:
|
|
|
|
