|
Opracowania / Projekty \ Pomniki i tablice w Krakowie \ Obozy jenieckie i koncentracyjne oraz więzienia1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 z 835
251.
Tablica upamiętniająca uwięzienie w koszarach aresztowanych w Sonderaktion profesorów
ul. Wrocławska 82, koszary
Autor: Jan Małecki
Inicjator: Stowarzyszenie Ne Cedat Academia
Fundator: Rektor, Senat i społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego
Materiał:
Wymiary:
Data odsłonięcia: 6 listopada 1998
Inskrypcja: Pamięci Profesorów / Uniwersytetu Jagiellońskiego / Akademii Górniczej i Akademii Handlowej / Którzy w tych koszarach / 20 pułku 6 Dywizji Piechoty / od 7 do 9 listopada 1939 r., / w drodze do obozów koncentracyjnych / w Sachsenhausen i Dachau / byli więzieni przez hitlerowskiego okupanta / za służbę nauce i narodowi / 6 XI 1939 Ne Cedat Academia 6 XI 1998
Nota: Tablica upamiętnia najgorsze wydarzenie w dziejach krakowskich uczelni — uwięzienie, następnie wywiezienie do obozów koncentracyjnych profesorów UJ, AG i AH. Także macierzyste uczelnie upamiętniły ofiary tego dramatu.
Bibliografia: A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada.
|
DO GÓRY ID: 12668 A:
252.
Tablica zamordowanych w Katyniu profesorów i wychowanków Uniwersytetu Jagiellońskiego
Collegium Novum, ul. Gołębia 26, I półpiętro klatki schodowej
Autor:
Inicjator:
Fundator: społeczność uniwersytetu Jagiellońskiego
Wymiary: 102 cm x 74 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia: 17 września 1990
Inskrypcja: [motto]: Jesteśmy mimo wszystko / stróżami naszych braci / Niewiedza o zaginionych podważa realność świata... / Musimy zatem wiedzieć / policzyć dokładnie / zawołać po imieniu / opatrzyć na drogę… / Zb. Herbert // [płaskorzeźba] Pracownikom, absolwentom i wychowankom / Uniwersytetu Jagiellońskiego / ofiarom terroru sowieckiego / zamordowanym, zaginionym bez wieści / w latach 1939 1945; Kazimierz Władysław Dadej – Starobielsk / Jan Józef Fitzke – Katyń, Włodzimierz / Godłowski – Katyń, Stanisław Karasiński / Starobielsk, Janusz Libicki – Katyń / Stefan Kazimierz Pieńkowski – Katyń / Karol Piotrowicz – Starobielsk, Edward / Ralski – Starobielsk, Stefan Ryglicki – Sta / robielsk, Zygmunt Szantroch – Kozielsk / Kazimierz Sciesiński – Katyń, Aleksander / Slączka – Starobielsk, Marcin Zieliński – / Katyń, Tadeusz Nodzyński – Starobielsk. / Społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego / I Wydziału Lekarskiego AM
Uwagi: lista nie jest pełna; uzupełnienie za Małeckim: Józef Archutowski, Władysław Breitmeier, Otto Christoff, Antoni Daćkow, Atanazy Fic, Eugeniusz Habina, Jan Harajda, Jan Malewski, Edward Mańczak, Witold Klimkiewicz, Lesław Kwieciński, Hilary Lachs, Jan Linkau-Wilczyński, Lesław Lubaczewski, Czesław Matyniak, Edmund Mnich, Marian Morawski, Czesław Orwicz, Józef Przyborowski, Antoni Rachwał, Piotr Straszewski, Stanisław Trojanowski, Walenty Winid, Jerzy Wysocki, Tadeusz Żak.
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. I; Encyklopedia Krakowa, s. 127; Gąsiorowski, Kuler, s. 34; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada; Przewodnik, s. 356.
|
DO GÓRY ID: 12669 A:
|
|
253.
Tablica upamiętniająca tajne nauczanie i prof. Mieczysława Małeckiego
ul. Podwale 2, fasada kamienicy
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Ne cedat Academia
Fundator: społeczność UJ
Wymiary:
Materiał: marmur
Inskrypcja: [herb UJ] w oficynie tego budynku, / w Krakowie przy ul. Podwale 2, w czasie okupacji hitlerowskiej / mieściło się biuro konspiracyjnego / Uniwersytetu Jagiellońskiego, którym kierował / prof. Mieczysław Małecki / (1903–1946) / Dla uczczenia pamięci / profesora i studentów / tajnego nauczania uniwersyteckiego / tablice tę położono / w 55. rocznicę / pierwszej powojennej inauguracji / roku akademickiego w Krakowie / 19 III 1945 = = 19 III 2000 / Ne cedat Academia
Uwagi: tablica została zamontowana na budynku, w którym po wojnie miał swą siedzibę Klub Wychowanków UJ.
Bibliografia: T. Bałuk-Ulewiczowa, Wyzwolić się z błędnego koła. Institut für Deutsche Ostarbeit w świetle dokumentów Armii Krajowej i materiałów zachowanych w Polsce, Kraków 2004; A.R. Małecki, 65. rocznica tajnego nauczania UJ, „Alma Mater”, 2004, nr ; Rożek, Przewodnik, s. 471
|
DO GÓRY ID: 12670 A:
|
|
254.
Tablica upamiętniająca uczonych Instytutu Geografii UJ
ul. Grodzka 64, Instytut Geografii UJ, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator: społeczność UJ
Wymiary: 130 cm x 75 cm ??? 75 x 130??
Materiał: kamień (piaskowiec?)
Data odsłonięcia: 1949
Inskrypcja [nazwiska wyróżnione czerwono]: pamięci dwóch uczonych / prof.dr [sic!] Jerzego Smoleńskiego / Dyrektora Instytutu Geograficznego U.J. [sic!] / w latach 1929-39 / i / doc.dr [sic!] Wiktora Ormickiego adJunkta [sic!] tegoż Instytutu w latach 1932-1939 // zamęczonych / w niemieckich obozach koncentracyjnych / w czasie wojny 1939-45
Bibliografia: Przewodnik, s. 356; Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. I; Gąsiorowski, Kuler, s. 36; „Dziennik Polski” 1949 nr 330; Akta Osobowe, Archiwum UJ; kartoteki MHmK; J. Zabrowski, S. Poznański, Sonderaktion Krakau
|
DO GÓRY ID: 12671 A:
|
|
255.
Tablica upamiętniająca Mariana Gieszczykiewicza
ul. Czysta 18, Zakład Mikrobiologii AM UJ
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał:
Data odsłonięcia: 6 listopada 1967
Inskrypcja: [portret w popiersiu] Sala wykładowa / imienia / doktora / Mariana Gieszczykiewicza / profesora Wydziału Lekarskiego / wybitnego bakteriologa polskiego // urodzony w Krakowie 23 V 1889 / zginął tragicznie w Oświęcimiu / z rąk okupanta hitlerowskiego / 31 VII 1942
Uwagi: Marian Tadeusz Ludwik Gieszczykiewicz (1899 Kraków — 1942 KL Auschwitz), kierownik Katedry Mikrobiologii UJ
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1967 nr 264; Gąsiorowski, Kuler s. 13; Przewodnik, s. 356; kartoteki MHmK; W. Kurkiewicz, Za murami Monte.
|
DO GÓRY ID: 12672 A:
256.
Tablica pamięci profesorów i pracowników Akademii Górniczej
al. Mickiewicza 30, AGH gmach A0
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: marmur, brąz
Wymiary: szerokość kompozycji 110 cm, płyty brązowej 67,5 cm
Data odsłonięcia: 4 października 1975; wmurowanie urny 5 listopada 1981.
Inskrypcja: PAMIĘCI/ PRACOWNIKÓW / AKADEMII GÓRNICZEJ/ KTÓRZY ZGINĘLI Z RĄK / OKUPANTA HITLEROWSKIEGO / ZA OJCZYZNĘ I NAUKĘ / 1939-1945 / REKTOR ANTONI HOBORSKI / REKTOR WŁADYSŁAW TAKLIŃSKI / DOKTORANT JERZY ANMüLLER / ASYSTENT BRONISŁAW BAŃSKI / ASYSTENT WŁODZIMIERZ GOSŁAWSKI / ASYSTENT TADEUSZ GRZEBIENIOWSKI / WOŹNY CZESŁAW GRZESZCZAK / ASYSTENT ZBIGNIEW HROBONI/ WYKŁADOWCA ANTONI MAYER/ ASYSTENT KAZIMIERZ PAZUR PORAYSKI / URZĘDNIK ŁUCJA ROLLECZEK / ASYSTENT MAREK SOBESKI / ASYSTENT TADEUSZ ZAPOROSŁY // REKTOR I PRACOWNICY/ AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ. [data flankowana godłami Akademii: kilof skrzyżowany z młotem].
Uwagi: odlew brązowy na marmurowych płytach, nad nim urna z prochami)
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; „Dziennik Polski” 1975 nr 219; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; Gąsiorowski, Kuler, s. 231
|
DO GÓRY ID: 12673 A:
|
|
257.
Tablica upamiętniająca pracowników AG, którzy zginęli z rąk okupanta, i wmurowanie prochów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: tablica kamień, litery mosiądz
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: prochy z obozu śmierci Sachsenhausen koło Berlina / gdzie zostali zamordowani przez hitlerowców / profesorowie Akademii Górniczej / aresztowani 6 listopada 1939 r. w „Sonderaktion Krakau” / w Krakowie / Antoni Hoborski / pierwszy rektor / Władysław Takliński / rektor w 1939 r. == Antoni Meyer / wykładowca / w XXX rocznicę aresztowania prochy pobrała delegacja AGH / a w XII rocznicę urnę z prochami wmurowano przy / tablicy pamiątkowej / AGH
Bibliografia: H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, Kraków 1985; BIP AGH 134, listopad 2004
|
DO GÓRY ID: 12674 A:
|
|
258.
Tablica upamiętniająca tajne nauczanie
al. Mickiewicza 30, Akademia Górniczo-Hutnicza, gmach A0, hall, I półpiętro
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 50 cm ??? 110 x 80
Materiał: tablica marmur, emblemat i litery na górnej płycie brąz; dekoracja geometryczna na górnej płycie stal
Data odsłonięcia: wrzesień 1995
Inskrypcja [tablica górna, w lewym dolnym i prawym górnym rogu symbol Polski Walczącej zaakcentowany krzyżującymi się liniami ]: by czas nie zaćmił i niepamięć [tablica dolna: w lewym górnym rogu orzeł w koronie, w prawym emblemat TONu] w hołdzie / nauczycielom akademickim / i pracownikom technicznym / tajnego nauczania / konspiracyjnej Akademii Górniczej / w Krakowie – którzy w latach / okupacji bronili polskiej nauki / i edukacji technicznej / cześć ich pamięci! // [wyrównane do prawej:] Rektor i Senat / Związek Nauczycielstwa Polskiego / Stowarzyszenie Wychowanków / Akademii Górniczo-Hutniczej / im. Stanisława Staszica w Krakowie [przez całą szerokość]: Kraków wrzesień 1995 rok w 65 rocznicę utworzenia tajnej organizacji nauczycielskiej //[centralnie znak AGH, książka i kaganek] [pod tablicą akt erekcyjny TON 1995]
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12675 A:
|
|
259.
Tablica poległych z Akademii Górniczej (ku czci absolwentów AG)
al. Mickiewicza, Akademia Górniczo-Hutnicza, gmach główny, hall, I półpiętro
Autor: Józef Galica
Inicjator: Stowarzyszenie Wychowanków AGH
Fundator: Stowarzyszenie Wychowanków AGH
Wymiary: szer. 147 cm
Materiał: brąz, cokół: kamień barwy ciemnoszarej (sjenit)
Data odsłonięcia: 1 września 1975
Inskrypcja: [centralnie u góry orzeł z emblematem AGH] nie było im dane z nami pracować / dla Ojczyzny / 1.IX. 1939 / 9.V.1945 [nazwiska] / poległym kolegom koledzy / Stowarzyszenie Wychowanków / AGH / 1. IX. 1975 / Józef Galica [pod tablicą podstawa na znicze]
Uwagi: nazwiska za Gąsiorowskim i Kulerem: Bałabuszyński Władysław, Banas Antoni, Bański Bronisław, Blok Mieczysław, Bobrowski Stanisław, Bolechowski-Grajdek Zbigniew, Chrobak Józef, Chrostek Zdzisław, Cuber Zygmunt, Czarnecki Czesław, Czermiński Włodzimierz, Czemiecki Marian, Dobrzański Tadeusz, Drath Tadeusz, Dzieżbicki-Starża Rościsław, Ekert Karol, Fiszer Jan, Fusek Józef, Gajdeczka Franciszek, Gajzler Witold Galantowicz Stefan, Gawroński Wiesław, Geringer Józef Kalasanty, Golec Aleksander, Gołębiowski Karol, Górka Stanisław, Górnik Brunon, Hayto Zdzisław, Harbich Władysław, Jacyna Wacław, Jachna Stefan, Jasiński Józef, Jaśkiewicz Roman, Jelonek Augustyn, Jędrzejowski Wiesław, Jura Bronisław, Kaczmarek Roman, Kałużny Bolesław, Kibler Romuald, Kłeczek Michał, Kłosowski Wacław, Kłyszewski Jerzy, Knauer Czesław, Korazewski Leopold, Kostecki Józef, Kowalik Leopold, Kozarski Mieczysław, Krasnodębski Henryk, Krasnodębski Mirosław, Krawczyk Mieczysław, Kruczek Adolf, Krzyżanowski Jerzy, Kucharzewski Adam, Kusajła Jan, Ladra Franciszek, Lamprecht Maksymilian, Lechowicz Bolesław, Leśniara Leopold, Łucki Władysław, Łuczak Janusz, Łętowski Czesław, Machalski Jan, Małota Zbigniew, Mayer Feliks, Mianowski Stanisław, Mitera Zygmunt, Moroniewicz Bolesław, Mróz Alojzy, Murczyński Mieczysław, Nowicki Bogumił, Okszaniecki Leszek, Omelian Edward, Orłowski Witold, Pasternak Władysław, Pazur-Porayski Kazimierz, Pelczar Mieczysław, Piątkowski Józef, Piestrak Kazimierz, Plewiński Aleksander, Popiel Tadeusz, Potyrała Franciszek, Poźniak Stanisław, Ramza Tadeusz, Rozbrój Władysław, Różycki Władysław, Rymarowicz Józef, Ryzka Franciszek, Sadowski Władysław, Serek Tadeusz, Spolski Tadeusz, Stankiewicz Zenon, Stobiecki Stanisław, Stoch Tadeusz, Stolarz Antoni, Strusiewicz Roman, Studencki Antoni, Szajnowski Władysław, Szumański Stanisław, Szutkowski Leonard, Szweda Karol, Świecki Stanisław, Tochowicz Zbigniew, Tomaszewicz Paweł, Tryuk Jan, Tuchołka Konstanty, Twardowski Jan, Wacławik Stanisław, Waśniowski Bolesław, Wątor Stanisław, Wicherkiewicz Kazimierz, Wielgus Jan, Wodzicki Andrzej, Wojewódzki Przemysław, Zachwieja Stefan, Zaleski Jan, Zarosły Tadeusz, Zborowski Józef, Ziarko Adam, Żak Adam, Żeleski Władysław, Żmigrodzki Alojzy, Żurowski Adam
Bibliografia: Inwentaryzacja…, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 232 i n.; kartoteki MHmK
|
DO GÓRY ID: 12676 A:
|
|
260.
Tablica pamięci rektora Władysława Taklińskiego
al. Mickiewicza 30, AGH gmach A0
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Wychowanków Akademii Górniczo-Hutniczej
Fundator:
Materiał: brąz
Wymiary:
Data odsłonięcia: 1993
Inskrypcja: Władysław / Takliński / 1875-1940 / profesor zwyczajny mechaniki / rektor Akademii Górniczej / w latach 1933-39 / aresztowany 6 XI 1939 r. / przez niemieckich okupantów / zamęczony 24.I.1940 r. / w obozie koncentracyjnym / w Sachsenhausen // Wychowankowie AGH 1993
Uwagi: Władysław Takliński (1875 — 21 stycznia 1940 Sachsenhausen), absolwent Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu w Petersburgu, inżynier technolog Instytutu politechnicznego w Petersburgu, pułkownik Korpusu Inżynierów Okrętowych Rosji, asystent Instytutu Politechnicznego w Petersburgu, komandor Polskiej Marynarki Wojennej, wykładowca Morskiej Szkoły Oficerskiej w Toruniu, profesor zwyczajny mechaniki teoretycznej i wytrzymałości materiałów Akademii Górniczej, prorektor, następnie (od 1933) rektor Akademii Górniczej w Krakowie, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Aresztowany w Sonderaktion Krakau, zamordowany w KZ Sachsenhausen.
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów…; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12677 A:
|
|
261.
Tablica pamięci Antoniego Hoborskiego
al. Mickiewicza, AGH, gmach A0
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Antoni / Hoborski / 1879 / 1940 / pierwszy / rektor / uczelni / profesor / matematyki / wielki / przyjaciel / młodzieży // wychowankowie
Uwagi: Antoni Hoborski (1 kwietnia 1879 Tarnów — 9 lutego 1940 Sachsenhausen), doktor filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, docent habilitowany matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, pierwszy rektor Akademii Górniczej, aresztowany w Sonderaktion Krakau, zesłany do obozu KZ Sachsenhausen-Oranienburg i tam zamordowany.
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; Gąsiorowski, Kuler s. 230; karty MHmK; archiwum AGH
|
DO GÓRY ID: 12678 A:
|
|
262.
Tablica pamięci profesorów i studentów AR
al. Mickiewicza 21, Akademia Rolnicza
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 23 stycznia 1970
Inskrypcja: profesorom / asystentom / studentom // prześladowanym / pomordowanym / poległym w walce / z okupantem / hitlerowskim / w latach 1939-1945 // w hołdzie / Wyższa Szkoła Rolnicza / i Stow. Wych. / Stud. Roln. Uj-WSR / w 25-lecie PRL // 23 I 1970
|
DO GÓRY ID: 12679 A:
|
|
263.
Tablica asystentów, wicepremiera Jana Stanisława Jankowskiego i generała Stanisława Rostworowskiego
al. Mickiewicza 21, Akademia Rolnicza, hall w gmachu głównym
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: odlew, brąz
Wymiary:
Data odsłonięcia: 1990
Inskrypcja: [Krzyż Virtuti Militari] Pamięci / asystentów Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach 1911, 1912, 1913, 1915, 1917, 1918 / inż. Jana Stanisława Jankowskiego 1882 absolwenta studium rolniczego UJ / wicepremiera Rządu Rzeczypospolitej / na obczyźnie, delegata Rządu na Kraj 1943-1945 sądzonego w procesie 18-tu w Moskwie, zaginionego w sowieckim więzieniu / Gen. dr Stanisława Rostworowskiego / (1888-1944) Komendanta AK Kraków / zamordowanego przez Gestapo na ul. Pomorskiej // społeczność akademicka / w roku jubileuszowym 1990
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 358;
|
DO GÓRY ID: 12680 A:
264.
Tablica pamięci profesorów Akademii Handlowej
ul. Rakowicka, Akademia Ekonomiczna, hall, parter
Autor: oprac. prof. Zbigniew Żabiński
Inicjator: Kazimierz Gołdas
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: koniec l. 70. XX w.
Inskrypcja: dnia 6 XI 1939 r. zostali podstępnie aresztowani / przez hitlerowców i wywiezieni do obozu / koncentracyjnego Oranienburg-Sachsenhausen / profesorowie Akademii Handlowej // prof. dr Arnold Bolland / prof. dr Zygmunt Sarna / prof. dr Walenty Winid / prof. dr Albin Żabiński / oraz profesorowie i wykładowcy wyższych uczelni krakowskich / którzy prowadzili wykłady w Akademii: lekt. Stefan Bednarski / lekt. Henri Bernard / prof. dr Tadeusz Dziurzyński / dr Vilim Frančić / prof. dr Adam Heydel / lekt. Stanisław Korbiel / prof. dr Tadeusz Kowalski / prof. dr Adam Krzyżanowski / prof. dr Jerzy Lande / prof. dr Paweł Łodziński / dr Stanisław Łukasik / prof. dr Zygmunt Mysłakowski / doc. dr Wiktor Ormicki / prof. dr Roman Prawocheński / prof. dr Stefan Schmidt / prof. dr Michał Siedlecki / prof. dr Jerzy Smoleński / lekt. Jan Stanisławski / prof. dr Tadeusz Ważewski // a także 160 innych profesorów i asystentów tych uczelni
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12681 A:
265.
Tablica upamiętniająca profesora Arnolda Bollanda
ul. Rakowicka, Akademia Ekonomiczna
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 120 cm x 80 cm
Materiał: płyta: sjenit; popiersie: brąz
Data odsłonięcia: 1975
Inskrypcja: [płaskorzeźbione popiersie w ujęciu ¾] prof. dr / Arnold Bolland / 1881–1940 / współzałożyciel / i dyrektor pierwszego Studium Handlowego / pierwszy rektor / Akademii Handlowej / kierownik katedry / towaroznawstwa
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 144
|
DO GÓRY ID: 12682 A:
|
|
266.
Tablica upamiętniająca profesora Kazimierza Bartla
pl. Wszystkich Świętych 5, krużganki kościoła OO. Franciszkanów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: tablica kamień, popiersie brąz
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Kazimierz Bartel / ur. 3.III.1882 / prof. Politechniki Lwowskiej / premier Rządu R.P. / 1926– 1930. / Wierny syn Polski. / Zamordowany przez / Niemców we Lwowie / 26. VII. 1941.
Uwagi: Kazimierz Bartel (3 marca 1882 Lwów — 26 lipca 1941 Lwów), matematyk, profesor geometrii wykreślnej na Uniwersytecie Jana Kazimierza, polityk — szef kolejnictwa w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego, minister kolei, poseł na Sejm z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, nast. Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem; trzykrotny premier, dwukrotnie wicepremier, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, senator Rzeczypospolitej, w latach 1939–1941 profesor Politechniki Lwowskiej, zamordowany przez ukraiński oddział SS „Nachtigall”.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 212-213; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12683 A:
267.
Tablica upamiętniająca profesorów ASP
pl. Jana Matejki 13, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, półpiętro głównej klatki schodowej
Autor projektu inskrypcji: Antoni Hajdecki
Nadzorcy projektu: Jerzy Bandura, Potempa
Inicjator: Senat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Komitet Jubileuszu 150-lecia ASP
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 80 cm
Materiał: marmur Zygmuntówka
Data odsłonięcia: 26 kwietnia 1969
Inskrypcja: Pedagogom / i studentom / prześladowanym / pomordowanym / poległym / w walce / z okupantem hitlerowskim / w latach 1939-45 w hołdzie / Akademia Sztuk Pięknych / w 150-lecie / swego istnienia / 1969
Uwagi: tablica została odsłonięta w ramach jubileuszu 150-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 71; Lista strat kultury polskiej; Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 3.04.69 r., Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 21.03.69 r.; Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 28.03.69 r.; Przewodnik, s. 358.
|
DO GÓRY ID: 12684 A:
268.
Tablica pamięci profesorów ASP
pl. Jana Matejki 13, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, obok wejścia do Galerii Pod Schodami
Projekt: Andrzej Zwolak, Wydział Rzeźby ASP im. Jana Matejki w Krakowie
Wykonanie: zakład kamieniarski „Dolman” Jana Siuty
Inicjator: Senat i społeczność Akademii Sztuk Pięknych i. Jana Matejki w Krakowie
Fundator: tablica została zaprojektowana i wykonana bezinteresownie
Wymiary: 75 cm x 65 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 8 maja 2005
Inskrypcja: Pedagogom / Akademii Sztuk PiĘknych w Krakowie / Więzionym w hitlerowskich obozach / w 60-tą rocznicę / Zakończenia II wojny światowej / Xawery Dunikowski / Stefan Filipkiewicz / Jan Rubczak / Jonasz Stern / Tadeusz Stulgiński / Józef Wajda / Społeczność Akademii / 8 V 2005
: Xawery Dunikowski (1875 Kraków — 1964 Warszawa), rzeźbiarz, absolwent krakowskiej ASP, profesor rzeźby w Warszawskiej Szkole Sztuk Plastycznych (1904 — 1910), dziekan Wydziału Rzeźby w krakowskiej ASP (1903 —1922 i 1945 — 1955), w latach 1940 — 1945 więzień Auschwitz; Stefan Filipkiewicz (1879 Tarnów — 1944 Mauthausen), malarz, absolwent krakowskiej ASP, od 1913 prowadził kurs malarstwa dekoracyjnego w Szkole Przemysłowej w Krakowie, od 1930 wykładał w krakowskiej ASP, od 1936 profesor nadzwyczajny tej uczelni. W czasie II wojny światowej uczestniczył w ruchu oporu i działalności konspiracyjnej na Węgrzech; aresztowany przez Gestapo został osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen; .Jan Rubczak (1884 Stanisławów —1942 Auschwitz), malarz i grafik, absolwent krakowskiej ASP, od 1924 pedagog w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Ludwiki Mehofferowej, asystent w katedrze grafiki ASP (1931-1932), członek Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, współzałożyciel Cechu Artystów Plastyków „Jednoróg”, działacz krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych; Jonasz Stern (1904 Kałusz k. Stanisławowa — 1988 Zakopane), malarz, absolwent i profesor krakowskiej ASP, podczas okupacji działał w konspiracji na terenie lwowskiego getta; zesłany do obozu w Bełżcu, zbiegł z transportu i wrócił do getta. W roku 1943 cudem uniknął zagłady: ominęła go kula plutonu egzekucyjnego. Członek Grupy Krakowskiej oraz Grupy Młodych Plastyków; Tadeusz Stulgiński (1910 Hapsal [Haapsal, obecnie Estonia] — 1994 Kraków), rzeźbiarz absolwent i pracownik Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, w ASP prowadził warsztat sztukatorski; uczestnik obrony Warszawy 1939 w szeregach Legii Akademickiej, żołnierz podziemia, łącznik i współtwórca radiostacji „Jota”, od czerwca 1942 do maja 1945 więzień Auschwitz, nast. Buchenwaldu i Sachsenhausen; Józef Wajda (1914 Baligród — 1989 Kraków), rzeźbiarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, kierownik Międzywydziałowego Zakładu Fotografii, więzień obozów Auschwitz i Reichenau (filia Gross Rosen)
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1989, nr 254; K. Grodziska, Artium Decor, s. 215, 230; Indeks Artystów Polskich; „Dziennik Polski” 1994 nr 179; Księga Zmarłych Cmentarza Rakowickiego; Studenci i absolwenci ASP; teczki osobowe pracowników Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie; „Wiadomości ASP”, Kraków 2005, nr 32.
|
DO GÓRY ID: 12685 A:
|
|
269.
Tablica członków PAU zamordowanych w obozach koncentracyjnych
ul. Sławkowska 17, gmach PAU i PAJ, hall na parterze
Wymiary: 102 cm x 67 cm
Materiał: granit strzegomski
Data odsłonięcia: 12 grudnia 1972
Inskrypcja: Pamięci Członków / i Pracowników / Polskiej / Akademii / Umiejętności / Którzy ponieśli / śmierć męczeńską / w obozach hitlerowskich [pod inskrypcją gałązka palmowa i drut kolczasty]
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. III; „Dziennik Polski” 1972 nr 296; Gąsiorowski, Kuler, s. 178; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12686 A:
|
|
270.
Tablica ku czci profesorów Uniwersytetu Lwowskiego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: marmur, herby metal patynowany
Data odsłonięcia: 4 lipca 1966
Inskrypcja: [u góry pośrodku herb UJ, herb UJK] Uniwersytet Jagielloński / Pomny związków z Uniwersytetem / Jana Kazimierza we Lwowie / Oddaje hołd pamięci profesorów / Uniwersytetu Jana Kazimierza / rozstrzelanych w lipcu 1941 roku / przez hitlerowców oraz innych / ofiar zbrodni i prześladowań / stalinowskich i hitlerowskich / w czasie II wojny światowej
Uwagi: 4 lipca 1941, tuż po wkroczeniu hitlerowców do Lwowa, ukraiński oddział SS „Nachtigall" wymordował profesorów lwowskiego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza oraz ich rodziny. Zginęli wówczas: Cieszyński Antoni, Dobrzaniecki Władysław, Grek Jan (z żoną), Grzędzielski Jerzy, Hamerski Edward, Hilarowicz Henryk, Korowicz Henryk, Krukowski Włodzimierz, Longchamps de Beriér Roman (z 3 synami) Łomnicki Antoni Maczewski Stanisław Nowicki Witold (z synem) Ostrowski Tadeusz (z żoną) Piłat Stanisław Progulski Stanisław (z synem) Rencki Roman Sieradzki Włodzimierz Stożek Włodzimierz (z 2 synami) Vetulani Kazimierz Weigel Kasper (z synem) Witkiewicz Roman Na tablicy brak nazwiska zamordowanego wówczas Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Bibliografia: Lista strat kultury polskiej.
|
DO GÓRY ID: 12687 A:
|
|
271.
Tablica upamiętniająca profesorów lwowskich
pl. Wszystkich Świętych 5, krużganki klasztoru OO. Franciszkanów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 90 cm x 180 cm
Materiał: odlew brązowy
Data odsłonięcia: 4 lipca 1966
Inskrypcja: Pax eis et lux [symbol Uniwersytetu] in aeternum // 4 lipca we Lwowie zostali zamordowani przez hitlerowców / profesorowie lwowskich szkół wyższych // Antoni Cieszyński Władysław Dobrzaniecki Jan Grek z żoną / Jerzy Grzędzielski Edward Hamerski Henryk Hilarowicz / Henryk Korowicz / Włodzimierz Krukowski Roman Longchamps / de Berier z trzema synami Antoni Łomnicki Stanisław Mączewski Witold Nowicki z synem / Tadeusz Ostrowski z żoną Stanisław Pilat / Stanisław Progulski z synem Roman Rencki Włodzimierz / Sieradzki Włodzimierz Stożek z dwoma synami / Kazimierz Vetulani / Kasper Weigel z synem / Roman Witkiewicz // W 25 rocznicę tragicznej ich śmierci tablicę tę / ku ich czci wmurowali koledzy i uczniowie / [centralnie: orzeł w koronie, gałązki laurowe]
Uwagi: tablica upamiętnia profesorów lwowskiego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza oraz członków ich rodzin, zamordowanych 4 lipca 1941 roku, tuż po wkroczeniu hitlerowców do Lwowa, przez ukraiński oddział SS „Nachtigall”. Na tablicy brak nazwiska zamordowanego wówczas Tadeusza Boya-Żeleńskiego. 3 lipca aresztowany został także prof. Kazimierz Bartel, którego rozstrzelano 26 lipca.
Bibliografia: „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK 1991, nr 7, s. 2-5 (o akcji); 2001, nr 8/127(o akcji); Gąsiorowski, Kuler, s. 212-213; Lista strat kultury polskiej; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12688 A:
272.
Tablica pamięci w hołdzie profesorom wyższych uczelni Lwowa
ul. Łokietka 70, kościół p.w. św. Jadwigi Królowej, Panteon
Inicjator: Żołnierze AK Obszaru Lwowskiego
Fundator: Żołnierze AK Obszaru Lwowskiego
Wymiary:
Materiał: kamień
Data odsłonięcia: 7 września 2003
Inskrypcja: w hołdzie / profesorom wyższych uczelni Lwowa / zamordowanym wraz z rodzinami i / współmieszkańcami w dniach 4–26 VII 1941 / na Wzgórzach Wuleckich we / Lwowie przez hitlerowców / przy współudziale / nacjonalistów ukraińskich / Żołnierze AK / Obszaru Lwowskiego / 4 lipca: Antoni Cieszyński / Władysław Dobrzaniecki oraz TAdeusz Tapkowski i Eugeniusz Kostecki Jan / Grek z żoną Marią / Jerzy Grzędzielski / Edward Hamerski Henryk Hilarowicz / Włodzimierz Krukowski Roman / Longchamps de Berier I jego synowie / Bronisław, Zygmunt i Kazimierz Antoni / Łomnicki Stanisław Mączewski / Witold Nowicki z synem Jerzym / Tadeusz Ostrowski z żoną Jadwigą i szwagier / wnuczki ks. Władysław Komornicki oraz Katarzyna Demko / Maria Reymanowa / Stanisław Ruff, jego żona Anna i ich / syn Adam / Stanisław Pilat Stanisław Progulski / z synem Andrzejem Roman / Rencki Włodzimierz Sieradzki z przyjacielem Wolischem ADam / Sołowij z wnukiem Adamem Mięsowiczem / Włodzimierz Stożek i jego synowie eustachy i Emanuel Kazimierz / Vetulani Kasper Weigel z synem / Józefem Roman Witkiewicz / Tadeusz Boy-Żeleński / 12 lipca: Henryk Korowicz / Stanisław Ruziewicz / 26 lipca: Kazimierz Bartel
Bibliografia: „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK, Kraków 2003, nr 10/155, s. 2 i n. „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK, Kraków 1991, nr 7, s. 2-5 (o akcji); 2001, nr 8/127(o akcji);
|
DO GÓRY ID: 12689 A:
273.
Tablica pamięci profesorów Akademii Handlowej i wychowanków Szkoły Handlowej
ul. Straszewskiego 28 (Kapucyńska 2)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 100 cm
Materiał: kamień
Data odsłonięcia: 27 maja 1950
Inskrypcja: W roku jubileuszowym / 75-cio lecia / istnienia Uczelni / dla uczczenia pamięci profesorów i wychowanków, którzy w krwawych / latach niemieckiego najazdu 1939-1945 oddali swe życie / za wolność Ojczyzny ginąc na polach bitew, na miejscach straceń / w katowniach więzień i obozów śmierci // Zjazd koleżeński absolwentek i absolwentów b. Akademii / Handlowej Szkoły Ekonomiczno-Handlowej i Trzyletniej / Szkoły Handlowej / tablicę tę wmurował // Kraków 13-14 czerwiec 1959 r.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 45
|
DO GÓRY ID: 12690 A:
|
|
274.
Tablica pamięci poległych absolwentów Szkoły Handlowej
ul. Straszewskiego 28, hall
autor:
inicjator:
fundator:
materiał: marmur
wymiary: 80 cm x 100 cm
data odsłonięcia:
Inskrypcja: W walce z hitlerowskim najeźdźcą / zginęli w latach 1939-45 / nas bracia / Adamek Antoni == Kisza Karol / Guzik Gostyński Antoni = Krautwald Zbigniew / Hammer Edward = Turek Jan / Wojtas Wilhelm // dla uczczenia pamięci kolegów-bojowników poległych / za wolność narodu tę tablicę ufundował Zjazd Koleżeński / absolwentów Akademii Handlowej z lat 1924-25 // Kraków 27.V.1950
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 357; Kuler, Gąsiorowski,, s. 45
|
DO GÓRY ID: 12691 A:
275.
Tablica pamięci prof. Tadeusza Wroniewicza
ul. Straszewskiego 28, hall
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 45; Przewodnik, s. 357
|
DO GÓRY ID: 12692 A:
276.
Tablica pamięci profesorów i uczniów gimnazjum św. Jacka
ul. Sienna 11-13, ściana od strony dziedzińca
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 60 cm x 100 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1967
Inskrypcja: w 110-tą rocznicę założenia / II Państwowego Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie / zjazd dawnych uczniów / składa hołd profesorom / i wychowankom, którzy / oddali swe życie za wolność i / sprawiedliwość społeczną / Kraków czerwiec 1967 r.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s.171; Przewodnik, s. 359.
|
DO GÓRY ID: 12693 A:
|
|
277.
Tablica pamięci uczniów gimnazjum Witkowskiego
ul. Studencka 12, siedziba V Liceum Ogólnokształcącego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 9 maja 1962
Inskrypcja: Wychowankowie d. VIII. Gimnazjum / im. A. Witkowskiego w Krakowie / zginęli za wolność Ojczyzny z rąk okupanta hitlerowskiego w latach 1939-1945 // [alfabetycznie w dwóch kolumnach; kolumna lewa:]: Angelus Zygmunt / Baraniuk Franciszek / Bialik Adam / Bochenek Jan / Bronner Jan / Bryniarski Henryk / Bukowiecki Grzegorz / Burtan Juliusz / Dadał Mieczysław / Danyluk Jan / Dębski Stefan / Drzewicki Stanisław / Fortuna Leszek / Fortuna Zbigniew / Gałązkiewicz Bronisł. / Gawęda Józef / Godek Aleksander / Gutreich Mariusz / Henisz Wincenty / Hojny Jakub / Karwat Jerzy / Kluska Aleksander / Knapik Mieczysław / Kolak Bolesław / Korosadowicz Włodzim. / [kolumna prawa:] Kubalski Stanisław / Kwieciński Zygmunt / Leśkiewicz Edward / Lubojemski Jan / Łukaszewicz Jerzy / Matuszewski Henryk / Możdżeń Jerzy / Murczyński Mieczysław / Neinberg Aleksander / Pineles Maksymilian / Reichert Jerzy / Rimler Jan / Schlang Erwin / Skrzypczyk Ireneusz / Skuciński Marian / Skwara Zygmunt / Smoluchowski Julian / Sochor August / Standee Jerzy / Stankiewicz Leon / Steinmassel Zygmunt / Strzelichowski Tadeusz / Sułkowski Tadeusz / Walaszczyk Jerzy / Welczer Roman // i wielu innych. Kraków / 9.V.1962 Cześć ich pamięci
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1962 nr 110; Gąsiorowski, Kuler, s. 182; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 36.
|
DO GÓRY ID: 12694 A:
278.
Tablica pamięci profesorów i uczniów gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego
pl. Na Groblach 9, siedziba I Liceum Ogólnokształcącego, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur, obramowanie z jasnego piaskowca
Data odsłonięcia: 1 września 1969
Inskrypcja: [Część druga: 1939-1945] Hołd pamięci uczniów i wychowawców / Liceum im. B. Nowodworskiego / Poległych i pomordowanych / w kraju lub na obczyźnie / w walkach o niepodległość ojczyzny / w więzieniach i obozach koncentracyjnych / w latach II wojny światowej / w 30-tą rocznicę jej wybuchu / składają wychowawcy i młodzież // Kraków 1 września 1969
Uwagi: nad obramowaniem z piaskowca daty 1914 1920, między nimi krzyż.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 76; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 358.
|
DO GÓRY ID: 12695 A:
279.
Tablica nauczycieli i uczniów VI gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki
ul. Krzemionki, d. Szkoła Górnicza, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1992
Inskrypcja: ku wiecznej chwale / i pamięci / nauczycieli / i wychowanków / VI Gimnazjum / i Liceum / im. Tadeusza Kościuszki / którzy zginęli w wojnach / 1914-1921 i 1939-1945 / oraz / w więzieniach, egzekucjach / i ośrodkach masowej zagłady / w setną rocznicę / otwarcia szkoły 1892-1992 [w prawym dolnym rogu:]
|
DO GÓRY ID: 12696 A:
280.
Tablica profesorów i uczniów gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego
ul. Sobieskiego 9, siedziba II LO, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1933, zmodernizowana 1958
Inskrypcja: [tarcza herbowa, w niej znak?]: Na wiekopomną chwałę nauczycieli / i uczniów gimnazjum im. króla Jana / Sobieskiego w Krakowie poległych w kraju / rodzinnym i na obczyźnie w walkach / o niepodległość ojczyzny // pamiątkową tablicę podczas uroczystego obchodu / 75-lecia szkoły wmurowali wychowawcy i wychowankowie / 1883 = = 1958
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 180; kartoteki MHmK.
|
DO GÓRY ID: 12697 A:
281.
Tablica nauczycieli i uczniów Szkoły Przemysłowej
ul. Mickiewicza 5 (Humberta 2)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 50 cm
Materiał: marmur
Inskrypcja: [motto:] Nie urodziliśmy się dla siebie / lecz dla Ojczyzny / Platon // Tablicę tę wmurowano z okazji / 160-lecia istnienia Szkoły / 50-tej rocznicy zakończenia / II wojny światowej / jako ślad pamięci / o nauczycielach / i uczniach / naszej szkoły / poległych w latach / 1939-1945 / 8.V.1995
|
DO GÓRY ID: 12698 A:
|
|
282.
Tablica upamiętniająca Bratnią Pomoc Studentów UJ i tajne nauczanie
ul. Podwale 2
Autor: Andrzej Małecki
Inicjator: Stowarzyszenie Ne Cedat Academia
Fundator: Stowarzyszenie Bratniak
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia: 27 września 2002
Inskrypcja: [znak Bratniej Pomocy] Podczas okupacji hitlerowskiej w tym budynku / miała siedzibę / Bratnia Pomoc Studentów / Uniwersytetu Jagiellońskiego / pod przywództwem / Józefa Trojanowskiego (1923-1946) / Bratniak współdziałał z władzami UJ / w organizacji konspiracyjnego nauczania. / Tutaj odbywały się pierwsze tajne komplety / polonistyczne (27.IV.1942) i prawnicze (16.X.1942). / Podziemne nauczanie uniwersyteckie objęło / ponad 1000 studentów wszystkich wydziałów UJ. / Jednym z nich był Karol Wojtyła, obecny Papież Jan Paweł II. / Tablice tę położono w dniu święta / Polskiego Państwa Podziemnego / dla uczczenia Profesorów i Studentów / Tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego / w 60-tą rocznicę wznowienia przez nich pracy / tworzącej zręby Niepodległości. / 27.IV.1942 == 27.IX.2002 / Ne Cedat Academia [litery majuskułą zaznaczone złotem]
|
DO GÓRY ID: 12699 A:
|
|
283.
Tablica korporacji „Lauda”
ul. Św. Anny, kościół Św. Anny, prawa nawa, przy grobie św. Jana Kantego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 45 cm x 65 cm
Materiał: marmur
Inskrypcja: [z lewej strony krzyż i znak na tarczy, pod nim napis:] Patria Amicitiaque; [w prawym górnym rogu:] Braciom co po życia znoju / spoczywają już w spokoju / pod mogilnym żwirem ziemi / wieczny pokój, wieczna cześć! // pamięci poległych i pomordowanych / w służbie Ojczyzny oraz zmarłych / komilitonów polskiej korporacji akademickiej U.J. „Lauda” / przyjaciele – Laudańczycy // Kraków 1924 22/V 1984
|
DO GÓRY ID: 12700 A:
|
|
284.
Tablica korporacji "Corolla"
ul. Św. Anny, kościół Św. Anny, prawa nawa, przy grobie św. Jana Kantego
Autor:
Inicjator: członkowie korporacji Corolla
Fundator: członkowie korporacji Corolla
Wymiary: 60 cm x 50 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 17 października 1981
Inskrypcja: Pro Patria et Corolla // [z lewej strony znak korporacji] pamięci / filistrów korporacji / „Corolla” / zmarłych oraz / w II wojnie światowej / poległych i pomordowanych / Corolczycy // [w lewym dolnym rogu:] 17.10.1981
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 2; Przewodnik, s. 355.
|
DO GÓRY ID: 12701 A:
285.
Tablica upamiętniająca Tadeusza Żeleńskiego „Boya”
ul. Karmelicka 6, fasada budynku administracyjnego Teatru „Bagatela”, parter, część wschodnia
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Miłośników Teatru
Fundator:
Wymiary: 38 cm x 85 cm
Materiał: kamień barwy ciemnoszarej (sjenit)
Data odsłonięcia: 14 kwietnia1968
Inskrypcja: W TYM DOMU MIESZKAŁ / TADEUSZ ŻELEŃSKI / BOY / / ZNAKOMITY PISARZ, TŁUMACZ, KRYTYK TEATRALNY / ZASŁUŻONY DZIALACZ SPOŁECZNY ZAMORODOWANY / PRZEZ HITLEROWCÓW W 1941 ROKU WE LWOWIE
Uwagi: Tablica upamiętnia Tadeusza Żeleńskiego „Boya” (12 grudnia 1874 – 3 lipca 1941), lekarza, działacza społecznego, tłumacza, krytyka literackiego i teatralnego, publicystę, współtwórcę młodopolskiego kabaretu „Zielony Balonik”, członek PAL. Po wybuchu wojny wyjechał do Lwowa; w październiku 1939 przyjął propozycje okupacyjnych władz sowieckich i został kierownikiem katedry literatury francuskiej w Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie; współpracował także z czasopismami sowieckimi. Aresztowany wraz z żoną po wkroczeniu hitlerowców przez oddział SS Nachtigall nocą z 3 na 4 lipca 1942, został zamordowany tej samej nocy. Przez wielu uważany za kolaboranta, nie figuruje na wielu tablicach upamiętniających profesorów lwowskich, np. u OO. Franciszkanów. Na krakowskich Plantach nieopodal Wawelu stoi pomnik Tadeusza Żeleńskiego „Boya”.
Bibliografia: S. Otwinowski, Notes krakowski, Kraków 1975, s. 81
|
DO GÓRY ID: 12702 A:
286.
Pomnik ofiar obozów koncentracyjnych
skwer im. Więźniów Obozów Koncentracyjnych przy pl. Teodora Axentowicza
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: głaz: granit; płyty, stopnie: piaskowiec; plakieta: brąz
Data odsłonięcia: 2005
Inskrypcja: pamięci pomordowanych / w hitlerowskich obozach / koncentracyjnych i obozach zagłady / Auschwitz Birkenau Bełżec Bergen Belsen / Buchenwald Chełmno nad Nerem Dachau Dora / Flossenbürg Gross Rosen Łódź Obóz dla dzieci / Majdanek / Mauthausen / Neuengamme / Płaszów / Ravensbrück Sachsenhausen / Oranienburg / Sobibór / Stutthof / Treblinka oraz inne obozy koncentracyjne / byli więźniowie obozów == 2005 == społeczeństwo Krakowa
Uwagi: Wojna totalna hitlerowskich Niemiec wymierzona była w całe społeczeństwo. Obozy koncentracyjne, w których masowo umierali cywile z całej Europy, pochłonęły miliony ofiar — dzieci, dorosłych, starców. Najtragiczniejszym pomnikiem — byłym obozem zagłady jest Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, prowadzące działalność wystawienniczą, edukacyjną i badawczą.
|
DO GÓRY ID: 12703 A:
287.
Obelisk ku czci ofiar obozów zagłady
Cmentarz Rakowicki od strony al. 29 Listopada, kwatera 69 b
Autorzy: Jan Siek, Wojciech Bajor, Zbigniew Nowakowski
Odlew: Władysław Wypich
Inicjator:
Fundator:
Wysokość 600 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia:
Inskrypcje: Prochom / ofiar / hitlerowskiego / ludobójstwa / 1930 / 1945 [na tylnej ścianie:] Ich los / dla nas / przestrogą: Auschwitz / -Birkenau / Dachau / Bełżec / Bergen / -Belsen / Buchenwald / Dora / Mittelbau / Flossenburg / Gross-Rosen; Majdanek / Mauthausen / -Gusen / Neuengamme / Płaszów / Ravensbrück / Sachsen / -Hausen / Oranienburg / Sobibór / Stutthof / Treblinka / oraz inne miejsca / Zagłady i więzień [na podstawie:] proj. Jan Siek, Wojciech Bajor Zbigniew Nowakowski / wyk. Władysław Wypich
Uwagi: Na cmenatrzu Rakowickim jest wiele symbolicznych mogił upamiętniających ofiary hitlerowskich obozów koncentracyjnych i grobów b. więźniów, którym udało się przeżyć. Pod tym pomnikiem złożono prochy przywiezione z miejsc zagłady.
Bibliografia: Przewodnik, s. 359; Rożek, Przewodnik.
|
DO GÓRY ID: 12704 A:
288.
Pomnik upamiętniający pomordowanych w obozie Płaszów
ul. Kamieńskiego, teren b. obozu Płaszów
Autor: Witold Cęckiewicz
Wykonanie: zespół R. Szczypczyńskiego pod kier. J. Postępy
Inicjator:
Fundator:
Wys. 500 cm
Materiał: kamień, beton; rzeźba w kamieniu
Data odsłonięcia: 4 września 1964; Gąs., Kul.: 3 września
Inskrypcja: w hołdzie / męczennikom / pomordowanym / przez / hitlerowskich / ludobójców/ w latach / 1943 – 1945
Uwagi: w Płaszowie między ul. Swoszowicką a Wielicką w grudniu 1942 został założony obóz pracy przymusowej (Zwangsarbeitslager Plaszow bei Krakau), który w styczniu 1944. zamieniono na obóz koncentracyjny (Konzentrationslager im Plaszow bei Krakau). Początkowo obóz żydowski, później osadzano w nim również Polaków. Więziono w nim też Cyganów, Węgrów, Włochów, Rumunów, Francuzów, Belgów i Rosjan.
Pierwszym komendantem obozu był Unterscharführer Horst Pilarczyk, kolejnym Oberscharführer Müller, trzecim zaś Unterscharführer Amon Goeth, sadysta odznaczający się wyjątkowym okrucieństwem. Głód, choroby, wyczerpująca praca dziesiątkowały więźniów. W egzekucjach mordowani byli zarówno miejscowi więźniowie, jak i zakładnicy z innych więzień i obozów. Na ogólną liczbę ok. 150 000 więźniów zginęło ok. 80 000.
Na terenie obozu, wpisanym do rejestru zabytków Małopolski; powstaje Park Pamięci.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 274; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 121; Czapczyńska, Dokumentacja, t. III; „Dziennik Polski” 2002 nr 16 (17 506) z 19 stycznia; Encyklopedia Krakowa, s. 681-682; Garlicki, J. Kosowski, Z. Ludwikowski, Kraków. Przewodnik, Warszawa 1967; Gąsiorowski, Kuler, s. 292; A. Legutko Ołownia, Krakowski Kazimierz, s. 194; (MKM) Kwiaty przed pomnikiem w Płaszowie. Wieża wspomnień, „Dziennik Polski” 2002, nr 16 (17 506) z 19 stycznia; (MM), 67 hektarów pod ochroną, „Dziennik Polski” 2002 nr 250 z 25 października; Przewodnik, s. 364; Rożek, Przewodnik, s. 571; (SIE, TYM) Kamienie upamiętnią ofiary. Park Pamięci na terenie dawnego obozu w Płaszowie, „Dziennik Polski” 2002, z 2 sierpnia; T. Wroński, Obóz w Płaszowie — miejsce masowej eksterminacji ludności żydowskiej, polskiej i innych narodowości w latach 1942-1945.
|
DO GÓRY ID: 12705 A:
289.
Pomnik upamiętniający obóz karny Baudienstu "Liban"
ul. Za Torem 22, Płaszów
Autor:
Wykonawcy: pracownicy kamieniołomu
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: wapień, marmur (tablica), szkło
Data odsłonięcia: 22 lipca 1948
Data poświęcenia: 1 listopada 1948
Inskrypcja: miejsce pamiętne męczeństwa Polaków / katowanych i pomordowanych przez hitlerowców / na terenie obozu karnego który mieścił się / w tutejszych zakładach w latach okupacji / 1939 do 1944 // Tablicę tę dla uczczenia pamięci / niewinnych ofiar krwawej okupacji / wmurowano dnia 22 lipca 1948 roku // chwała męczennikom?
Uwagi: wnęka wykuta w skale wapiennej (ścianie kamieniołomu) w formie ołtarza z figurą orła i tablicą; w przecięciu ramion krzyża witraż przedstawiający Jezusa w cierniowej koronie; pomnik upamiętnia zamęczonych i pomordowanych w niemieckim obozie karnym dla pracowników budowlanych (Baudienst) Polaków i Żydów, założonym w kamieniołomie zw. Liban od nazwiska przedwojennego założyciela. Obóz funkcjonował od 15 kwietnia 1942 roku do nocy z 21 na 22 kwietnia 1944 roku. Nieopodal położona jest zbiorowa mogiła pomordowanych.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 274; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 127; Czapczyńska, Dokumentacja, t. III; „Dziennik Polski” nr 300, s. 5; R. Kiełkowski, Zlikwidować na miejscu, Kraków 1981, s. 223-230; A. Legutko Ołownia, Krakowski Kazimierz, s. 194; Przewodnik, s. 366; Rożek, Przewodnik, s. 671; J. Zinkow, Podkrakowskie wycieczki, s. 191.
|
DO GÓRY ID: 12706 A:
290.
Zbiorowa mogiła Polaków zamordowanych w obozie karnym Baudienstu
ul. Za Torem 22, tzw. obóz Liban
Materiał: murek kamiennym krzyż , postument; tablica marmur
Data odsłonięcia płyty: 22 lipca 1948
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: kamień
Wymiary:
Data odsłonięcia: 22 lipca 1948
Inskrypcja: Tu spoczywają Polacy / zamordowani granatami / przez barbarzyńców niemieckich / 22 lipca 1944 roku / Basirak Stanisław ur. 8.8.1926 w Tarnowie / Bobek Franciszek / ur. 4.7.1927 w Gołkowicach / Brożyna Fryderyk / ur. 24.5.1924 w Wieliczce / Dziundzia Iwan ur. 27.6.1926 w Żurawinie / Fenczak Józef / ur. 27.6.1926 w Zawozie / Janusz Edward / ur. 5.3.1924 w Lutczy / Kitliński Edward / ur.28.3.1925 w Burzyńcu / Chorwacik Julian / ur. 16.7.1923 w Trzebuni / Książek Stanisław / ur. 31.12.1924 w Niedźwiadziev Nitkowski Mieczysław / ur.25.12.1925 w Głowaczowej / Pacia Kazimierz / ur. 4.3.1923 w Zarzeczu / Pacura Jan / ur. 23.11.1926 w Borzęcinie / Paluch Jan /ur. 23.10.1925 w Turbi / Pawłowicz Jan / ur. 12.6.1925 w Zalasowej / Piątek Franciszek / ur. 8.5.1923 w Szerzynach / Skiba Ignacy / ur. 22.8.1925 w Przybyszówce / Sonka Eugeniusz / ur. 12.7.1925 w Trześni / Tomsia Władysław /ur. 8.1.1926 w Podlesiu / Trawicki Franciszek /ur. 15.2.1925 w Górce MOtycznej / Warczak Franciszek / ur. 5.9.1925 w Glinach Małych / Wiklański Jan / ur. 5.8.1926 w Tarnowie // cześć ich pamięci
Uwagi: kaplica i płyta upamiętniają miejsce kaźni i Karny Obóz Służby Budowlanej Budowlany; zamordowani byli ostatnimi pozostałymi junakami — więźniami obozu.
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 128; „Dziennik Polski” 1948 nr 300 s. 5; Gąsiorowski, Kuler, s. 313-314; R. Kiełkowski, Zlikwidować na miejscu…; A. Legutko Ołownia, Krakowski Kazimierz, s. 194; Przewodnik, s. 366.
|
DO GÓRY ID: 12707 A:
291.
Płyta ku czci ofiar obozu przejściowego
ul. Pielęgniarek 54
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Miejsce / uświęcone / męczeńską / krwią Polaków / walczących / o wolność // Tu rozstrzelali hitlerowcy / kilkuset Polaków
Uwagi: w styczniu 1944 przy ul. Prądnickiej Bocznej, ob. Pielęgniarek, hitlerowcy założyli obóz przejściowy dla robotników przymusowych; wielu więźniów zmarło z powodu terroru i złych warunków życia.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 362; T. Wroński, Obozy przejściowe dla robotników przymusowych w Krakowie w latach 1939–1945; „Gazeta Krakowska” 1985, nr 102; Gąsiorowski, Kuler, s. 239.
|
DO GÓRY ID: 12708 A:
292.
Obelisk upamiętniający stalag francuskich i belgijskich jeńców wojennych (pomnik Martyrologii)
ul. Zawiła, teren b. obozu
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: głaz: granit; płyty, stopnie: piaskowiec; plakieta: brąz
Data odsłonięcia: 3 sierpnia 1966
Inskrypcja: [u góry metalowa plakieta, na niej tarcza z wizerunkiem jeźdźca na spętanym koniu i numer 369] stalag 369 / teren / b. hitlerowskiego / obozu karnego / jeńców wojennych [na tablicy z tyłu napis w j. francuskim:] Sur cet emplacement était / situé le camp 396 dans lequel / entre juin 1942 et août 1944 / furent iternes les sous-officiers / Français et Belges évadés et / réfractaires ayant continue / le combat contre L’Allemagne /Nazie / Quatorze des leurs y ont / laisse la vie
Uwagi: stalag, funkcjonujący od czerwca 1942 r. do 6 sierpnia 1944 r., zbudowano dla ok. 6 000 jeńców belgijskich, francuskich i holenderskich, którzy w myśl Konwencji Genewskiej odmówili pracy na rzecz III Rzeszy. W czasie dwuletniego pobytu w obozie zmarło kilkunastu jeńców, głównie z powodu głodu panującego w obozie w ciągu 1942 r. i związanych z tym chorób. Ciała, pochowane na pobliskim cmentarzu w Borku Fałęckim, po wojnie zostały przewiezieni do Francji. U wylotu drogi prowadzącej do obozu w dniu 3 VIII 1966 r. umieszczono głaz pamiątkowy z tablicą, czcząc w ten sposób więzionych w obozie jeńców.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 274; Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 29-30; Czapczyńska, Dokumentacja, t. II; Encyklopedia Krakowa, s. 421 (hasło: Kobierzyn); K. Kozłowska, J. Pałęcka, Spętany koń, Warszawa 1987; Przewodnik, s. 366; Rożek, Przewodnik, s. 575.
|
DO GÓRY ID: 12709 A:
293.
Obelisk na zbiorowych mogiłach jeńców sowieckich
cmentarz wojenny, ul. Kozienicka (Skotniki)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
data odsłonięcia:
Inskrypcja:[gwiazda] bohaterom / Armii Czerwonej / Poległym w obronie wolności / Narodu Polskiego / W latach 1942 – 1944 / w Hołdzie / Społeczeństwo Krakowa
Uwagi: w latach 1942 -1944 w poaustriackim forcie „Skotniki” hitlerowcy zorganizowali obóz dla sowieckich jeńców wojennych. Na skutek fatalnych warunków zmarło ok. 150 anonimowych jeńców, którzy zostali pochowani w ośmiu zbiorowych mogiłach nieopodal fortu; obok mogił wzniesiono pomnik.
Bibliografia: Banaś, Fijałkowska, Miejsca Pamięci, s. 23 i n.; Gąsiorowski, Kuler, s. 294; K. Grodziska, Cmentarze Podgórza, s. 68-69; Nekropolia radzieckie w Polsce południowej; Przewodnik, s. 365.
|
DO GÓRY ID: 12710 A:
294.
Tablica upamiętniająca więźniarki Ravensbrück
ul. Sienkiewicza, kościół p.w. św. Szczepana, lewa ściana kruchty
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 40 cm x 80 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1970
Inskrypcja: [obozowy znak P w trójkącie w lewym górnym rogu, u góry centralnie krzyż]: pamięci / ofiar hitlerowskiego obozu / koncentracyjnego Ravensbrück / zamordowanych i zmarłych / w latach 1939-1945 / dwudziestolecie wyzwolenia obozu / czczą tą tablicą – współwięźniarki
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 245; kartoteki MHmK
|
DO GÓRY ID: 12711 A:
295.
Tablica upamiętniająca ofiary Majdanka i innych miejsc ludobójstwa
ul. Loretańska 11, krużganki lotretańskie kościoła OO. Kapucynów
Autor:
Inicjator: Towarzystwo Opieki nad Majdankiem Oddział Wojewódzki w Krakowie
Fundator:
Wymiary: 42 cm x 60 cm
Materiał: kamień; ćwieki mocujące metal
Data odsłonięcia: 1999
Inskrypcja: [krzyż] pamięci pomordowanych / w hitlerowskim obozie koncentracyjnym / Majdanek / i innych miejscach zagłady / i ludobójstwa w latach / 1941 — 1944 / Towarzystwo Opieki nad Majdankiem / Oddział Wojewódzki w Krakowie / 1999 r.
|
DO GÓRY ID: 12712 A:
296.
Tablica upamiętniająca obozy
ul. Klasztorna 11, opactwo OO. cystersów w Mogile, Ołtarz Pamięci Ojczyzny
Autor:
Inicjator:
Fundator;
Wymiary:
Materiał:
Inskrypcja: Dachau + Workut / a + Sachsenhause + n + Kozielsk + Gro / ossrosen + Ostasz / ków + Oświęcim / m + Katyń + [inną czcionką] Starobielsk
|
DO GÓRY ID: 12713 A:
297.
Tablica upamiętniająca obóz przejściowy
ul. Wąska 6, obecnie siedziba VI LO, Gimnazjum i SP, ściana zewnętrzna
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 150 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1 listopada 1946; modernizacja wrzesień 1966
Inskrypcja: W gmachu tym okupanci niemieccy / urządzili w latach 1939-1944 / tzw. „przejściowy obóz pracy” / gdzie więzili tysiące Polaków / wysyłanych następnie do Niemiec. / Tu głodzono i torturowano więźniów / a wielu z nich okrutnie wymordowano. // Ku wiecznej pamięci ofiar niemieckiej przemocy / tablicę tę położył Zarząd Miejski w 1946 r.
Bibliografia: Adamczewski, Kraków, s. 273; „Dziennik Polski” 1946 nr 301; „Dziennik Polski” 1969 nr 208; Gąsiorowski, Kuler, s. 198; A. Legutko Ołownia, Krakowski Kazimierz, s. 166; Przewodnik, s. 360; T. Wroński, Obozy przejściowe dla robotników przymusowych w Krakowie w latach 1939–1945.
|
DO GÓRY ID: 12714 A:
298.
Tablica upamiętniająca więzienie kobiet
ul. Helclów 2, Dom Pomocy Społecznej im. Helclów; wnęka muru od strony zewnętrznej
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 70 cm x 80 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 31 maja 1978
Inskrypcja: w tym budynku / w latach 1941-1945 były więzione / katowane i rozstrzeliwane / przez zbrodniarzy hitlerowskich / kobiety polskie / pamięć o nich niech trwa wiecznie / maj 1978 = społeczeństwo Krakowa
Uwagi: w obiektach Fundacji im. Helclów podczas wojny mieścił się oddział kobiecy więzienia Montelupich; wiele więźniarek zginęło, zmarło z wycieńczenia i obrażeń odniesionych w wyniku tortur
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1978 nr 123; Gąsiorowski, Kuler, s. 39-40; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 357; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa.
|
DO GÓRY ID: 12715 A:
299.
Pomnik pamięci ofiar ludobójstwa na Kresach
Cmentarz Rakowicki
Autor (projekt i realizacja): prof. Czesław Dźwigaj
Inicjator: Towarzystwo Pamięci Narodowej im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego
Fundator: Towarzystwo Pamięci Narodowej im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego
Wymiary: wys. 240 cm
Materiał: płyty granitowe polerowane, figura przedstawiająca ludzkie postacie spiżowy brąz, cokół granit
Data odsłonięcia: 17 września 2004
Inskrypcja: [lewa tablica od góry, na ciemnym tle:] Nie o zemstę lecz o pamięć wołają ofiary [poniżej, na jasnym tle:] Dla narodowej pamięci oraz w hołdzie ofiarom ludobójstwa, której dopuściły się w latach drugiej wojny światowej na Polakach - mieszkańcach południowo-wschodnich województw Rzeczypospolitej - Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińska Powstańcza Armia.
W 61 rocznicę tej tragedii / Kraków 2004 [prawa tablica od góry na ciemnym tle] Ojczyzna to ziemia i groby - narody tracąc pamięć tracą życie [na jasnym tle mapa]
Bibliografia: „Gazeta Wyborcza” 2004; „Gazeta Krakowska”, 12.III.2004; (PSZ), Płonąca księga, „Dziennik Polski” 18 września 2004; Czesław Dźwigaj...
|
DO GÓRY ID: 12716 A:
300.
Tablica upamiętniająca patriotów niewinnie pomordowanych przez komunistów
ul. Montelupich 2, mur więzienia
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: kamień
Data odsłonięcia:2 listopada 1993
Inskrypcja: Patriotom / niewinnie pomordowanym / przez komunistów / w latach 1945 / — 1956 / Kraków 2 XI.1993 =Polski Związek / Więźniów Komunizmu
|
DO GÓRY ID: 12717 A:
|
|
|
|
