L: H:

POLSKA LEGIONOWA POLSKA ODRODZONA POLSKA PODZIEMNA POLSKA ZNIEWOLONA POLSKA SOLIDARNA POLSKA WSPÓŁCZESNA
O FUNDACJI PROJEKTY FUNDACJI O SOWIŃCU
WSTECZ STRONA GŁÓWNA
Opracowania / Projekty \ Wołyń - Świadkowie \ O projekcie



Tematem projektu był Wołyń i jego dawni mieszkańcy, bohaterami zaś świadkowie historii, ludzie, którzy na Wołyniu się urodzili, spędzili swe dzieciństwo i młodość oraz przeżyli na tym terenie dramatyczne chwile w czasie II wojny światowej: trzy okupacje (sowiecką w 1939-1941, niemiecką 1941-1944 i ponownie sowiecką od 1944 roku), terror zarówno ze strony obu okupantów, jak i działających na tym terenie ukraińskich nacjonalistów, doświadczenie Holokaustu wreszcie. Nie była zaś tematem projektu rzeź wołyńska – wydarzenie, które niejako przylgnęło do nazwy tej ziemi. Na pytanie o Wołyń, większość ludzi automatycznie odpowiada, że było to miejsce gdzie dokonała się największa rzeź Polaków.

Celem projektu była próba ukazania całości losów rozmówców, ich dramatu w całym kontekście wydarzeń II światowej, a nie tylko jej wybranych fragmentów. Nie prawdziwy jest bowiem funkcjonujący w potocznym obiegu obraz Wołynia, w którym jedynymi oprawcami Polaków, byli żyjący obok Ukraińcy. Rzeczywistość, jak zwykle w takich momentach, była o wiele bardziej skomplikowana. Wspomnienia świadków, indywidualne losy ludzi zwykle łamią stereotypy i idą w poprzek obiegowym opiniom. Okazuje się niekiedy, że w szaleństwie wojny znajdowali się czasem tzw. dobrzy Niemcy, dobrzy Rosjanie, czy dobrzy Ukraińcy ("współczuwający" – jak mówi, jedna z nagrywanych osób), a bywało, że to Polacy zachowywali się niewłaściwie. Takich właśnie przykładów w pozyskanych wywiadach jest mnóstwo. Aby zobrazować problem warto wspomnieć choćby o jednym przykładzie. Jednym z charakterystycznych motywów dla relacji z dawnych Kresów Wschodnich jest sposób opisywania wybuchu wojny pomiędzy hitlerowskimi Niemcami, a sowiecką Rosją w 1941 roku. Świadkowie wspominają ten moment wskazując na nadzieję i radość jakie towarzyszyły wkraczaniu Niemców na okupowanie przez Sowietów tereny, dzięki czemu tysiące osób nie zostało wywiezionych na wschód. Dla mieszkańców centralnej Polski, którzy doświadczali działań Niemców od 1939 roku taka perspektywa jest trudna do przyjęcia... (Taki wątek pojawia się w ośmiu na dziesięć relacji).

A zatem przedmiotem projektu nie jest rzeź wołyńska, choć zarówno stosunki polsko-ukraińskie w okresie międzywojennym, jak i w czasie wojny oraz wydarzenia z lat 1942-1944 są elementem każdej relacji, przez samych rozmówców zachowane w stosownych proporcjach. Jest to więc pewna zmiana w perspektywie patrzenia na losy Wołyniaków na tle tego, co dotychczas powstawało i ukazywało się na ich temat.

 DO GÓRY   ID: 46470   A: pl         

WSTECZ


   


Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego
al. Mickiewicza 22, 30-059 Kraków, tel./fax +48 (012) 663-34-66
e-mail: Fundacja CDCN sowiniec@gmail.com lub fundacja.cdcn@gmail.com
Webmaster plok@poczta.fm