|
Archiwum fotograficzne \ Kolekcja Czesława Blicharskiego \ Album 1. Spacerkiem po Tarnopolu1 2 3 4 z 4
|
51.
Z początkiem XIX w. na wschodnich obrzeżach Starego Miasta biegły w kierunku północ-południe /od ul. Starozbaraskiej/ dwie równoległe dróżki. Wraz z założeniem przez Jezuitów gimnazjum i konwiktorów, przeważnie ziemianie z okolicy i zaczęli budować sobie, wzdłuż tych dwóch dróżek, dworki a nawet pałacyki. Tym rezydencjom zawdzięcza, w ten sposób powstała ulica, swą pierwszą nazwę ul. Pańska. W potocznej mowie Tarnopolan przetrwała ta nazwa do czasów wybuchu II wojny światowej. Wśród ogrodów, w pewnym od siebie dystansie, pobudowane dworki nadały ulicy późniejszy kształt: szeroka ulica, wzdłuż przecięcia zadrzewionymi plantami, o dwóch bieżniach, wschodniej i zachodniej. Spacerując wzdłuż zachodniej "ściany" północnej części ulicy, swego czasu zwanej ul. Pańską Górną, wychodzącą z ulicy Starozbaraskiej, zaczynamy od dwupiętrowej kamienicy, wznoszącej się na rogu ulic ks. Skargi i Mickiewicza. Zapisała się w naszej pamięci tym, że w latach dwudziestych uwili sobie w lokalu posklepowym swe gniazdko "sobotnicy", sekta składająca się z kilkunastu osób, budząca sensację w Tarnopolu przecież nie jednolitym pod względem wyznaniowym. (Dar Romana Machnika, Warszawa - 1985 r.) a1_037_1
|
DO GÓRY ID: 17580 A: pl
|
52.
Zachodnia "ściana" ul. Mickiewicza. Kamienica z numerem "2". (Dar Felicjana Tyczyńskiego, Gliwice 1986 r.) a1_038_1
|
DO GÓRY ID: 17581 A: pl
|
53.
Budynek na rogu ulic Mickiewicza i Słowackiego, w którym S.S. Józefitki, wygnane z Francji, w 1905 r. założyły Internat dla seminarzystek, z czego następnie powstało Liceum. Z prawej strony widoczna figura św. Tekli. Felicjan Tyczyński, mieszkaniec domu nr 2, "chwycił" swym aparatem moment biegu motocyklowego, skręcającego w ulicę Słowackiego. Rok 1935. (Dar Felicjana Tyczyńskiego, Gliwice 1986 r.) a1_038_2
|
DO GÓRY ID: 17582 A: pl
|
54.
Wciąż przy zachodniej "ścianie" ul. Mickiewicza. Jej odcinek między rogami ulicy Mickiewicza z ul. Kościuszki i ul. Słowackiego. Z lewej strony, ponad dachem szkoły powszechnej Konarskiego, widoczne wieżyczki kościoła O.O. Jezuitów, a z prawej wznosi się statua św. Tekli. Dokładnie w miejscu, gdzie stoi "obiekt" fotograficzny, rozpoczynały się sławne spacery po tarnopolskim korsie...
(Dar Karola Brykowicza, Bielsko-Biała - 1985 r.) a1_039_1
|
DO GÓRY ID: 17583 A: pl
|
55.
Reprodukcja z książki ks. Brząkalskiego pt. "O. Reichenberg". a1_040_1
|
DO GÓRY ID: 17584 A: pl
|
56.
Dalszy ciąg zachodniej ściany ul. Mickiewicza. Z lewej strony, wznoszony na ruinach apteki, spalonej w czasie I-szej wojny światowej przez Moskali, nowy hotel "Polonia". Dalej budynek klasycystyczny starostwa, pozostałość po "Kraju Tarnopolskim" /1810-1815/. Reprodukcja z "Polska w krajobrazie i zabytkach'. Z przodu, w połowie zdjęcia widoczna jedyna w Tarnopolu w 1929 r. taksówka, stojąca "na wyrost" nazwanym, postoju taksówek. a1_041_1
|
DO GÓRY ID: 17585 A: pl
|
57.
Dwie mieszkanki Tarnopola. 2-ga z lewej p. Korczyńska, "etatowa" chorążyna Narodowej Organizacji Kobiet w Tarnopolu. 1937 r. (Dar p. Woźniaka, Bytom 1978) a1_042_1
|
DO GÓRY ID: 17586 A: pl
|
58.
1934 r. Od lewej: 1. Bauer Zbigniew, 2. Biliński Czesław. (Dar Zbigniewa Bauera, Gostyń 1978) a1_042_2
|
DO GÓRY ID: 17587 A: pl
|
59.
Z chwilą ukończenia budowy pierwszego dworca kolejowego w Tarnopolu w 1870 r., centrum miasta zaczęło się przesuwać ze Starego Miasta w kierunku północno-wschodnim. Definitywnie tam się zakotwiczyło w momencie odsłonięcia pomnika Adama Mickiewicza, które miało miejsce w dniu 20 X 1895 r. Na cokole u stóp poety, całą postacią skierowanego w stronę dworca kolejowego, widniał skromny napis: "1918-Zburzony"/ w czasie insurekcji ukraińskiej/, a od strony św. Tekli: "1923-odbudowany". a1_043_1
|
DO GÓRY ID: 17588 A: pl
|
60.
Ulubione w mieście miejsce "uwieczniania się". Rok - 1938. Od lewej Litwin Mirosław, 2. Rubin, 3. Hałkowski Michał, 4. Rubin Antoni, 5. Cichoń Kazimierz, 6. Kubrakowski Stanisław, 7. Gąsowski, 8. /przed Litwinem/ Iwanicki Marian. (Dar Michała Hałkowskiego, Opole - 1979 r.) a1_043_2
|
DO GÓRY ID: 17589 A: pl
|
61.
Zachodnia "ściana" w pierwszych latach XX wieku. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków-1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_044_1
|
DO GÓRY ID: 17590 A: pl
|
62.
Z prawej strony, na trawniku przed latarnią elektryczną, kamień pamiątkowy z napisem: "Wilhelm, Deutschlands Kaiser, König von Preussen, weilte hier am 26 VIII 1917 auf dem Gefeldestand Seines ersten Garde-Feld-Artillerie-Regiments". Obróciło się koło historii i na drugiej stronie wyryto: "15 lipca 1919 Dywizja Strzelców polskich pod dowództwem generała de Champeaux wstąpiła bohatersko do Tarnopola". Jeszcze jeden obrót koła historii i dziś (1987) nie ma śladu po kamieniu... a1_044_2
|
DO GÓRY ID: 17591 A: pl
|
63.
Rzut oka z dachu Hotelu Podolskiego na ul. Mickiewicza. Z prawej strony część budynku starostwa, za którymi widoczne są wieże i jeszcze stara kopuła kościoła O.O. Dominikanów. Od lewej natomiast widoczny jest dom narażony przy ul. Trzeciego maja. Za naszych czasów tj. II RzP nie zdołaliśmy odbudować wspaniałego drzewostanu plantów przy ul. Mickiewicza, które ongiś słusznie nazywali Tarnopolanie "Ogródkiem" w odróżnieniu od parku nazywanego "Nowym Ogrodem". a1_045_1
|
DO GÓRY ID: 17592 A: pl
|
64.
Zachodnia "ściana" ul. Mickiewicza. Tak wyglądało skrzyżowanie plantów z ul. Trzeciego maja za czasów "Franc-Józefa". Dominował tu zegar, pod którym wprawdzie "policmajster nie dostał po pysku", ale dnia 9 X 1942 r. zginął z wyroku Armii Krajowej agent "Gestapo", miejscowy Ukrainiec, Jarosław Łucyszyn. a1_046_1
|
DO GÓRY ID: 17593 A: pl
|
65.
Księgarnia Perlmana i Salon Krawiecki Leona Sławińskiego, w kamienicy, widocznej na pocztówce u góry, z lewej strony. (Dar Leona Sławińskiego, Bytom-1985 r.) a1_046_2
|
DO GÓRY ID: 17594 A: pl
|
66.
Południowa część zachodniej "ściany" ulicy Mickiewicza, ongiś zwana ul. Pańską niższą, brała swój początek od rogu z ul. Trzeciego Maja. a kończyła się na ul. Ostrogskiego. "Głos Polski" z dnia 1 II 1913 r., antagonista komisarycznego burmistrza miasta, donosił: "Studnię na plantach z figurą Ceres postawił b. "wielkorządca" Tarnopola, komisarz rządowy dr Trembałowicz". Tak więc datę jej urodzenia szukać należy w przedziale lat 1910-1912. Pod studnią stoi 1-szy z prawej Kazimierz Maziej. IV 1938 r. a1_047_1
|
DO GÓRY ID: 17595 A: pl
|
67.
Na lewo od spracowanej Ceres wznosił się gmach sądu i więzienia, pozostałość po Rosjanach i ich "Kraju Tarnopolskim" /1810-1815/. Spadkobiercy ich urządzili w tym więzieniu krwawą łaźnię, gdy przyszło im uciekać przed Niemcami z Tarnopola w lipcu 1941 r. Wśród ofiar był Kazimierz Maziej. a1_047_2
|
DO GÓRY ID: 17596 A: pl
|
68.
Dobiega końca spacer wzdłuż zachodniej "ściany" ul. Mickiewicza. Jeszcze przejdziemy przed frontem sądu okręgowego. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_048_1
|
DO GÓRY ID: 17597 A: pl
|
69.
Gmach urzędu wojewódzkiego, i w dół do ulicy Ostrogskiego i koniec zachodniej ściany ul. Mickiewicza. Przejdziemy na drugą stronę ulicy, na jej wschodnią "ścianę". a1_048_2
|
DO GÓRY ID: 17598 A: pl
|
70.
Jesteśmy na wschodniej ścianie ulicy Mickiewicza. Idąc lekko w górę od ul. Ostrogskiego, przechodzimy obok obszernej parceli z krzyżem wzniesionym na niej. Ta parcela to przedmiot odwiecznego sporu między Rusinami a Polakami. Ci pierwsi chcieli na niej wznieść reprezentacyjną cerkiew, która swym ogromem miała przyćmić kościół parafialny, stojący dosłownie kilkanaście metrów, po drugiej stronie ulicy. Antagoniści w łonie jednego Kościoła. dalej wznosi się gmach Powszechnego zakładu Ubezpieczeń wzajemnych, poświęcony dnia 30 XI 1930 r. Koszt jego budowy wyniósł 700 000 zł. Przy jego budowie elektryczny wyciąg zastąpił tradycyjnych koślarzy, wynoszących na swych barkach cegły na wyższe kondygnacje. (Reprodukcja z monografii pt. "Województwo tarnopolskie", Tarnopol 1931) a1_049_1
|
DO GÓRY ID: 17599 A: pl
|
71.
Druga i trzecia kamienica od prawej to narożne kamienice ul. Tarnowskiego. Na zdjęciu kondukt pogrzebowy H. Skwiruta. Przed duchowieństwem honorowa kompania "Związku Strzeleckiego". Z lewej u dołu widoczny skwer przed kościołem parafialnym. (Dar Zygmunta Błasiaka, Bytom 1987 r.) a1_049_2
|
DO GÓRY ID: 17600 A: pl
|
72.
Zdjęcie z czasów okupacji rosyjskiej 1914-1917. Dwie narożne kamienice /pierwsza i druga z prawej strony/ otwierające Pasaż Adlera, zostały spalone przez uciekających Moskali w lipcu 1917 r. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków-1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_050_1
|
DO GÓRY ID: 17601 A: pl
|
73.
Niemal ten sam odcinek ul. Mickiewicza w okupacyjną zimę 1941/42. (Dar M. Gołębiowskiego, Warszawa-1986 r.) a1_050_2
|
DO GÓRY ID: 17602 A: pl
|
74.
Wschodnia ściana ul. Mickiewicza. Róg Pasażu Adlera. 1933 r. (Dar Leona Sławińskiego, Bytom-1985 r.) a1_051_1
|
DO GÓRY ID: 17603 A: pl
|
75.
Pasaż Adlera. Z prawej strony, tylne widoczne wystające skrzydło budynku III-go gimnazjum. a1_051_2
|
DO GÓRY ID: 17604 A: pl
|
76.
Ten sam odcinek wschodniej ściany ul. Mickiewicza widziany przed i po pierwszej wojnie światowej. Za galicyjskich czasów Tarnopola ulica Mickiewicza była nieprzerwanym ciągiem stylowych kamienic. Uciekający z miasta w 1917 r. Moskale użyli "braci" Czechów do palenia Tarnopola. Jedną z ofiar tej pobratymczej miłości była piętrowa kamienica z balkonem, pierwsza z prawej strony na zdjęciu. Po wojnie zdołano tylko odbudować parter, widoczny na zdjęciu poniżej. /Trzecia kamienica od lewej/ a1_052_1
|
DO GÓRY ID: 17605 A: pl
|
77.
Z cokołu swego pomnika Wieszcz patrzy, a raczej ma po prawej stronie z przodu budynek magistratu, z przylegającym do niego Hotelem Podolskim, zbudowanym z 1898 r., czyli w trzy lata po odsłonięciu pomnika. a1_052_2
|
DO GÓRY ID: 17606 A: pl
|
78.
Gmach Magistratu /róg ul. Agenora Gołuchowskiego i ul. Adama Mickiewicza/ przed wybuchem I-szej wojny światowej. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków-1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_053_1
|
DO GÓRY ID: 17607 A: pl
|
79.
W budynku Magistratu mieściła się wojskowa komendantura austriacka, o czym świadczył szyld na Balkonie /"Kommandantur"/ i stojący przed wejściem żołnierz uzbrojony w karabin. (Dar Marii /"Eli"/ Grabowskiej - Opole-1987 r.) a1_053_2
|
DO GÓRY ID: 17608 A: pl
|
80.
Dalszy ciąg wschodniej ściany ul. Mickiewicza. Gmach Magistratu w pełnej "galicyjskiej jeszcze" krasie. Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/, zbiór T. Rudziewicza) a1_054_1
|
DO GÓRY ID: 17609 A: pl
|
81.
Poczta, ongiś kamienica czynszowa burmistrza dr. L. Koźmińskiego. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/, zbiór T. Rudziewicza) a1_054_2
|
DO GÓRY ID: 17610 A: pl
|
82.
Najokazalszy dom przy ul. Mickiewicza, "Pałac Czosnowskich" zakupiony od spadkobierców bezpotomnie zmarłego b. powstańca listopadowego Czosnowskiego przez Bank Ruski.(Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985 r./ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_055_1
|
DO GÓRY ID: 17611 A: pl
|
83.
Plac Sobieskiego. W trzecim domu z lewej strony, w czasach II RP mieścił się komisariat Policji Państwowej. a1_055_2
|
DO GÓRY ID: 17612 A: pl
|
84.
Spacer zachodnią ścianą ul. Mickiewicza zaczęliśmy, mając św. Teklę po "naszej" lewej stronie, a kończymy go wschodnią ścianą ze św. Teklą również z lewej strony. W dali, z prawej strony widać domek parterowy, stojący już na innej ulicy, ul.ks.Kaczały. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_056_1
|
DO GÓRY ID: 17613 A: pl
|
85.
Ulica Trzeciego Maja, dawniejsza ul. Gimnazjalna. Otrzymała swą nazwę w stulecie wiekopomnej Konstytucji, w 1891 r. Tak wyglądała w przeddzień wybuchu I-szej Wojny Światowej, gdy się na nią patrzono z pasażu Adlera. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_057_1
|
DO GÓRY ID: 17614 A: pl
|
86.
Ulica Trzeciego Maja. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_057_2
|
DO GÓRY ID: 17615 A: pl
|
87.
Inne ujęcie ulicy Trzeciego Maja (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_058_1
|
DO GÓRY ID: 17616 A: pl
|
88.
Z prawej strony, w narożnej kamienicy na parterze "Kawiarnia Wiedeńska", wokół której działała "giełda" tarnopolska. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_058_2
|
DO GÓRY ID: 17617 A: pl
|
89.
Urocze zwężenie ulicy, dodające jej kolorytowi jeszcze jeden element, miało prozaiczne źródło: chciwość kamienicznika Adlera, który złamał przepisy prawa budowlanego. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_059_1
|
DO GÓRY ID: 17618 A: pl
|
90.
Zwężenie ulicy. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_059_2
|
DO GÓRY ID: 17619 A: pl
|
91.
Gmach I-go gimnazjum im. Wincentego Pola, wzniesiony przez O.O. Jezuitów w 1825 r. na parceli należącej do klasztoru O.O. Dominikanów, usuniętych przez Austriaków z Tarnopola w 1820 r. Dzięki temu gimnazjum ulica została nazwana ul. Gimnazjalną. Pierwsza kamienica z prawej strony należała do Boreckiego, który prowadził w niej, znany i poza Tarnopolem sklep. (Reprodukcja z tableau absolwentów gimnazjum z 1938 r.) a1_060_1
|
DO GÓRY ID: 17620 A: pl
|
92.
Ostatnie lata błogosławionego "galicyjskiego" spokoju w Tarnopolu. Mickiewicz jeszcze w swej oryginalnej pomnikowej postaci. Przed nami w perspektywie ul. Świętojańska, która wprawdzie w 1905 r. przemianowano na ulicę Konarskiego, ale lud tarnopolski wciąż używał tradycyjnej nazwy. Na jej rogu piętrowa kamienica, o której "Kurier Lwowski" z 9 VIII 1917 r. miał napisać: "a jednak nie udało się uprzedzić faktów [...]po przeciwległej stronie realność Schütza, gdzie mieściła się apteka Krzyżanowskiego, którą najpierw zrabowano, a w sobotę wieczorem /21 VII 1917/ podpalono. Najechał wówczas automobil z kilku beczkami nafty, po czym pod kierunkiem oficera oblano naftą urządzenia wewnętrzne, które w ten sposób podsycone stały się niszczycielskim zarzewiem dla całej obszernej kamienicy..." Długo po wojnie stanął w tym miejscu Hotel "Polonia". A tymczasem wokół pomnika niedzielny tłum spacerowiczów. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_061_1
|
DO GÓRY ID: 17621 A: pl
|
93.
Ulica Świętojańska. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza) a1_062_1
|
DO GÓRY ID: 17622 A: pl
|
94.
Gmach C.K.II Gimnazjum, zbudowany w 1911 r. Ponad oknami trzeciego piętra widoczny jest w/w napis który po 1918 r. pozbawiono tylko dwóch liter "C.K." (Cesarsko-królewskie), gdyż gimnazjum funkcjonowało już w odrodzonej RzP. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej /Kraków 1985/ ze zbioru T. Rudziewicza, absolwenta tego gimnazjum) a1_063_1
|
DO GÓRY ID: 17623 A: pl
|
95.
Gimnazjum II. (Dar prof. II. gimn. Adama Przybosia, Kraków 1978 r.) a1_063_2
|
DO GÓRY ID: 17624 A: pl
|
96.
Dwupiętrowa kamienica przylegająca do gmachu II. gimnazjum. (Dar T. Kościowa /przedwojennego znanego organisty kościoła O.O. Dominikanów w Tarnopolu/, Kościan 1978 r.) a1_064_1
|
DO GÓRY ID: 17625 A: pl
|
97.
Budynek Banku Polskiego, widoczny na zdjęciu z balkonu domu przy ul. 29-go Listopada. (Dar /widocznej na zdjęciu/ Barbary Zahradnik-Roman, Warszawa 1984 r.) a1_064_2
|
DO GÓRY ID: 17626 A: pl
|
98.
Końcowe fragmenty ul. Konarskiego, z gmachem II. gimnazjum w głębi /po lewej stronie/ a1_065_1
|
DO GÓRY ID: 17627 A: pl
|
99.
Końcowe fragmenty ul. Konarskiego, z gmachem II. gimnazjum w głębi /po lewej stronie/ a1_065_2
|
DO GÓRY ID: 17628 A: pl
|
100.
Budynek Szkoły Muzycznej Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Tarnopolu. Na zdjęciu /1936 r./ Zbigniew Zimmer, późniejsza ofiara NKWD. Więziony w Tarnopolu, zaginął bez wieści. (Dar Ireny Domaradzkiej-Zeman, Jarosław 1986 r.) a1_066_1
|
DO GÓRY ID: 17629 A: pl
|
|
|
|